Addiction in women

فهرست مطالب

Toggle

اعتیاد در زنان یکی از مسائل پیچیده اجتماعی و روان‌شناختی است که تحت تأثیر عوامل متعددی مانند فشارهای اجتماعی، مشکلات خانوادگی، استرس‌های روانی، و گاهی تجربه‌های آسیب‌زا شکل می‌گیرد. زنان به دلیل نقش‌های چندگانه‌ای که در خانواده و جامعه ایفا می‌کنند، ممکن است به دلایل مختلفی از جمله فرار از مشکلات عاطفی یا جستجوی آرامش کاذب به سمت مواد مخدر گرایش پیدا کنند. آگاهی از این عوامل و ارائه حمایت‌های تخصصی می‌تواند در پیشگیری و درمان اعتیاد مؤثر باشد. کلینیک ترک اعتیاد آکسون با بهره‌گیری از تیمی متخصص و برنامه‌های درمانی متناسب با نیازهای زنان، به آن‌ها کمک می‌کند تا با غلبه بر اعتیاد، زندگی سالم و با کیفیتی را بازسازی کنند.

زنان اولین قربانیان آسیب های اجتماعی:

زنان جز نخستین قربانیان بسیاری از آسیب ها و انحرافات اجتماعی اند. در این میان اعتیاد اگر نه اولین و عمده ترین، بلکه یکی از مهمترین آنان است. تصور اکثر افراد جامعه در مورد اعتیاد این است که مواد مخدر و سوء مصرف مواد عمدتا پدیده ای مردانه است

به عبارتی اعتقاد بر این است که زن ها بسیار کمتر از مردها به اعتیاد روی می آورند، بخصوص در ایران حتی سیگار کشیدن زنان و دختران، تعجب اطرافیان را برمی انگیزد، شاید بدان علت که اعتیاد با نقش آشنای همسر و مادری مهربان و دلسوز در جامعه ایرانی همخوانی ندارد.

اعتیاد در زنان

به همین جهت مشاورین روانشناسی، روانپزشکی و متخصصین درمان اعتیاد کلینیک ترک اعتیاد آکسون آماده اند تا با ارائه ی خدمات درمانی و مشاوره ای در محیطی کاملا مجزا برای بانوان با تمامی امکانات رفاهی و درمانی همراه شما عزیزان باشند تا هرچه زودتر سلامت خود را بدست آورید

آمار دقیقی از جمعیت زنان معتاد وجود ندارد

عدم وجود آمار دقیق از جمعیت زنان معتاد، یکی از چالش‌های اصلی در سیاست‌گذاری‌های بهداشتی و اجتماعی است، زیرا این پدیده اغلب به دلیل انگ اجتماعی و پنهان‌کاری، کمتر گزارش می‌شود و تخمین‌ها بر پایه پژوهش‌های پراکنده و گزارش‌های رسمی انجام می‌گیرد.

در سطح جهانی، سازمان ملل متحد تخمین می‌زند که زنان حدود ۳۰ درصد از جمعیت معتادان را تشکیل می‌دهند، اما در ایران، این نسبت بر اساس آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر (سال ۱۳۹۷) حدود ۹ درصد است؛ به طوری که از جمعیت تقریبی ۲.۸ میلیون معتاد در کشور، حدود ۲۵۰ هزار نفر را زنان شامل می‌شوند.

وزارت بهداشت نیز نسبت ۱ زن به ازای ۸ مرد معتاد را گزارش کرده است.

علاوه بر این، گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که نرخ اعتیاد در زنان ایران در حال افزایش است و سالانه حدود ۷۵۰۰ نوزاد معتاد در کشور متولد می‌شوند، که این امر بر ضرورت حمایت‌های تخصصی تأکید دارد.

از نظر سنی، بیشترین گرایش زنان به اعتیاد در بازه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال مشاهده می‌شود، در حالی که سن شروع مصرف مواد در زنان نیز به طور کلی کاهش یافته و به حدود ۲۱ سال رسیده است، که این روند نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد.

این آمارهای ناقص، لزوم سرمایه‌گذاری بیشتر بر تحقیقات جامع و مراکز درمانی اختصاصی ترک اعتیاد را برجسته می‌کند تا بتوان بهبودی پایدار و پیشگیری مؤثر را پیگیری کرد.

زندانیان زن مواد مخدر

یکی از دلایل اصلی گرایش زنان به اعتیاد، رشد نیافتن مهارت‌های لازم برای موفقیت در زندگی است؛ از جمله فقدان شایستگی فردی برای کسب جایگاه شغلی مناسب، احساس ناامنی و ناتوانی در دستیابی به اهداف شخصی، و توزیع ناعادلانه منابع اقتصادی و اجتماعی.

بر اساس گزارش‌های اخیر ستاد مبارزه با مواد مخدر و سازمان بهزیستی، علی‌رغم تشدید تلاش‌ها برای مقابله با قاچاق مواد مخدر و گسترش مراکز درمان و پذیرش (که در سال ۱۴۰۳ به بیش از ۸۰۲۲ مرکز سرپایی رسیده و حدود ۱.۵ میلیون مراجعه‌کننده را پوشش داده‌اند)، آمار مصرف‌کنندگان مواد مخدر در کشور همچنان رو به افزایش است.

تخمین زده می‌شود که بیش از ۲.۸ میلیون نفر مصرف‌کننده مستمر مواد مخدر وجود داشته باشد، که از این تعداد حدود ۱۵۶ هزار نفر (حدود ۵-۷ درصد) را زنان تشکیل می‌دهند – افزایشی که نسبت به آمارهای پیشین (مانند ۱ زن به ازای ۸ مرد در دهه ۹۰) نشان‌دهنده سرعت رشد بالاتر اعتیاد در میان زنان است.

همچنین، میانگین سن شروع اعتیاد در ایران به حدود ۱۵-۱۶ سال کاهش یافته (در مقایسه با میانگین جهانی ۱۹ سال)، و این روند نزولی در گروه‌های سنی جوان‌تر، به ویژه زنان و دختران، زنگ خطری جدی به شمار می‌رود.

در مطالعات اخیر، مانند بررسی‌های کیفی و شیوع‌شناسی اعتیاد در زندان‌های کشور (از سال ۱۴۰۰ به بعد)، مصرف تزریقی مواد مخدر در میان زنان زندانی افزایش چشمگیری نشان داده است؛ جایی که حدود ۵۰ درصد زندانیان زن به جرایم مرتبط با مواد مخدر محکوم هستند.

بر خلاف گزارشات قدیمی که در سال ۱۳۸۱ که تنها در سه زندان از شش زندان، مصرف تزریقی را کمتر از ۱۰ درصد زندانیان مصرف‌کننده گزارش کرده بود (با تمرکز اولیه بر تریاک و سپس هروئین)، آمارهای جدید حکایت از شیوع بالاتر مواد اپیوئیدی (مانند هروئین و شربت تریاک) دارد، به طوری که رقم واقعی مصرف‌کنندگان این مواد بسیار فراتر از آمار رسمی است. به ویژه با توجه به انتقال ۲۳ درصد موارد جدید HIV در سال‌های اخیر از طریق اعتیاد تزریقی.

البته، مواد صنعتی مانند شیشه و آمفتامین‌ها نیز در میان زنان رو به گسترش است، و بیش از ۶۰ درصد مصرف کلی مواد در کشور به مواد افیونی اختصاص دارد.

به نظر می‌رسد مصرف حشیش (و مشتقات آن مانند گل یا وید) در جمعیت عمومی زنان بالغ همچنان شایع نباشد، اما در گروه‌های خاصی مانند دانشجویان دختر، جوانان شهری و زنان با سطح تحصیلات بالاتر، شیوع آن افزایش یافته است؛ بر اساس آمارهای ۱۴۰۳، حشیش و مواد کانابیس حدود ۱۲ درصد الگوی مصرف کلی کشور را تشکیل می‌دهند، و مصرف آن در میان زنان از مواد سنتی به سمت مواد روان‌گردان تغییر جهت داده است.

این روند، همراه با عوامل اجتماعی مانند استرس، افسردگی، تروما و محرومیت، ضرورت برنامه‌های پیشگیری مبتنی بر آموزش مهارت‌های زندگی (مانند تصمیم‌گیری، مدیریت استرس و مقاومت در برابر فشار همسالان) را دوچندان کرده است.

مصرف حشیش در جمعیت عمومی زنان بالغ

مصرف حشیش و الکل در دختران دانشجو و مصرف تریاک در دانشجویان برخی از نقاط کشور، کم به نظر نمی رسد.

مشاورین درمان اعتیاد مرکز ترک اعتیاد آکسون آماده اند تا با ارائه  خدمات مشاوره ای و درمانی در زمینه ترک تریاک، ترک هروئین، ترک شیشه، ترک الکل و سایر مخدر ها در فضایی مجزا برای بانوان با تمامی امکانات رفاهی و درمانی همراه شما عزیزان باشند

با وجود این آمار و اطلاعات پراکنده و مقدماتی، دیگر نمی توان به راحتی گفت جمعیت اندکی از زنان گرفتار مواد مخدر و پیامدهای آن هستند.

این در حالی است که بسیاری از زنان و دختران نیز به علت برچسب هایی که به یک زن و دختر معتاد در جامعه ما زده می شود کمتر به مراکز درمانی مراجعه می کنند و بدین ترتیب، اغلب، اعتیاد در زنان و دختران پنهان مانده و بخش قابل توجهی از جمعیت معتادان زن کشور درآمار گنجانده نمی شود

از عوامل موثر گرایش زنان به مواد مخدر و عدم تمایل به ترک اعتیاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یکی از علل اعتیاد در زنان رشد نیافتن مهارت های لازم برای توفیق در زندگی (ورود ناگها­­نی از کودکی به بزرگسالی) است
• فقدان شایستگی فردی برای کسب پایگاه شغلی نیز از دلایل روی آوردن زنان به مواد مخدر و اعتیاد است.
• احساس بازنده بودن در رقابتهای شغلی و به دنبال آن، احساس ناتوانی در نیل به موفقیت، احساس ناامنی، ناعادلانه دانستن نظام اجتماعی، احساس خشم و بی اعتمادی در خانه، محل کار و مدرسه نیز در گرایش زنان به اعتیاد و مواد مخدر موثر است.

کم ترین عارضه اجتماعی اعتیاد در زنان متلاشی شدن خانواده است

توزیع ناعادلانه منابع در آمد نیز از دلایل اعتیاد در زنان است:

• تشدید احساس محرومیت نسبی (تحت تاثیر فرهنگ جهانی و اقتصاد جهانی) نیز از علل اعتیاد در زنان و روی آوردن آنها به مواد مخدر است
• روابط نزدیک و صمیمی زنان، به نظر می رسد دختران نوجوان نسبت به فشار گروه همسالان در مقایسه با پسران، آسیب پذیر تر باشند و ممکن است به منظور احساس پذیرفته شدن در گروه همسالان، اعتیاد را تجربه کنند. زندگی با یک مرد معتاد نیز از مهمترین علل گرایش زنان به مواد مخدر است.
• خشونت نیز از دیگر دلایل اعتیاد در زنان است. مجموعه تحقیقات درباره زنان معتاد نشان می دهد که زنان معتاد و الکلی نسبت به دیگر زنان میزان بیشتری از خشونت را تجربه و تحمل می کنند، یعنی حدود ۹۰ در صد بیشتر.

خشونت نیز از دیگر دلایل اعتیاد در زنان

مشکلات روحی و روانی نیز در روی آوردن زنان به اعتیاد و مواد مخدر موثر است.

زنان معتاد در مقایسه با دیگر زنان مسائل و مشکلات روانی بیشتری دارند. مشخص شده است که اختلالات افسردگی یا اضطراب، شایع ترین بیماری در نزد زنان معتاد به مواد مخدر است. مطالعات نشان داده است رفتارهای خودکشی، آسیب پذیری بالا و عزت نفس پایین در زنان معتاد بسیار بیشتر از دیگران است و حتی بسیاری از زنان، گرفتار مشکلات بازگشت افسردگی مزمن می شوند.

پدیده های اجتماعی نیز در گرایش زنان به اعتیاد و مواد مخدر دخیل است. زنان به عنوان همسر، مراقبت کننده و پایه و اساس اخلاق به حساب می آیند.

با این حال نگاه مرد سالارانه در جامعه، که اعتیاد زنان را منفیتر از مردان می داند و همچنین سایر نگرش های اجتماعی درباره ناپسند تر بودن اعتیاد زن، یک مانع عمده درمان آنها محسوب می شود. حتی زنانی که خود می دانند از یک بیماری رنج می برند این نگرانی درد آور را که دیگران مشکل آنها را بپذیرند همراه خود دارند.

آنها می ترسندکه خانواده شان، همراه، شریک، و یا جفتشان و یا حتی کارفرمایشان دیدگاه مسلط جامعه را که اعتیاد را یک مشکل اخلاقی می دانند، داشته باشند و آنها را در درمان حمایت نکنند، بازداشت و زندانی کردن زنان به دلیل خطاهای مرتبط با مواد مخدر در دهه گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته، جرائمی نظیر دزدی های کوچک، شریک شدن در برخی جرائم، فروش مواد مخدر، روسپی گری و ضرب و شتم و تهاجم

مشکلات روحی و روانی نیز در روی آوردن زنان به اعتیاد و مواد مخدر موثر است

کم ترین عارضه اجتماعی اعتیاد در زنان متلاشی شدن خانواده است. بر اساس آمار جهانی، اعتیاد در زنان، عوارض خطرناک تری نسبت به مردان ایجاد می کند.

برای مثال فاصله زمانی اولین تجربه مصرف مواد مخدر، تا تزریق در زنان بطور متوسط ۲ سال طول می کشد در حالیکه این زمان در مردان حدود ۸ سال است. با این حساب زنان ۶ سال زودتر از مردان به ورطه وابستگی شدید، که درمان آن طبعا سخت تر و عوارض جسمی – روانی – اجتماعی آن نیز به مراتب بیشتر است کشیده می شوند.

تاثیر مشکلات روحی در روی آوردن زنان به اعتیاد

مرگ در اثر مصرف مواد مخدر نیز در زنان و دختران سریعتر رخ می دهد. بخصوص مصرف بیش از حد، خودکشی و تصادفات ناشی از آثار مصرف برخی مواد مخدر علت اصلی مرگ و میر در زنان معتاد است.

همچنین به دلیل اینکه اعتیاد در زنان زمینه ساز سایر انحرافات است، استفاده تزریقی از مواد مخدر و وجود سرنگ های مشترک، همچنین رابطه جنسی پرخطر در این زنان خطر ابتلا آن ها به ایدز، هپاتیت و سایر بیماری های مقاربتی را افزایش می دهد

جالب اینکه در بعد درمان، پیش آگهی بهتری در زنان نسبت به مردان وجود دارد و این مساله امیدواری بیشتری در به نتیجه رسیدن اقدامات درمانی در زنان معتاد ایجاد می نماید.

اما از سوی دیگر یک سری موانع نیز در مقابل زنان جهت اقدام به درمان اعتیاد وجود دارد که بایستی به آنها توجه نمود. شاید مهم ترین مانع در درمان اعتیاد زنان در این بین، باورها و نگرش های موجود در جامعه در مورد زنان معتاد باشد.

اگر چه افراد جامعه می توانند اعتیاد را در مردان یک نوع بیماری فرض کنند اما در مورد زنان معتاد شرایط متفاوت است، متخصصین درمان اعتیاد کلینیک ترک اعتیاد آکسون با فضایی مجزا برای بانوان آماده ارائه خدمات درمانی به بانوان عزیز میباشد

متاسفانه اغلب افراد اعتیاد را در زنان یک موضوع غیر اخلاقی می دانند تا یک بیماری. در واقع نگرش های اجتماعی منفی موجود درباره رفتار غیر اخلاقی زنان معتاد، مانعی بزرگ در راه درمان اعتیاد در زنان می باشد.

چرا که زنان با درونی نمودن نگرش موجود در جامعه مبتنی بر اینکه اعتیاد در واقع نوعی تزلزل اصول اخلاقی در آنهاست از درمان خود اجتناب می نمایند یا از معرفی خود به عنوان معتاد در انظار و مجامع عمومی شرمسار می شوند.

با توجه به اینکه مراکز درمانی مهم ترین مکان دسترسی به معتادان هستند و بیشترین میزان اطلاعات مربوط به معتادان از این مراکز تامین می شود، شیوع اعتیاد در زنان کمتر از میزان واقعی تخمین زده می شود.

نادیده گرفتن و یا توجه اندک به بحث اعتیاد زنان در آینده ای نه چندان دور عواقب ناگواری را بر اجتماع تحمیل می کند. بنابراین اگر اعتقاد بر این است که “ماهی را هر وقت از آب بگیری، تازه است” باید برای رفع این معضل اجتماعی، تدابیری اساسی اندیشید.

سخن پایانی:

اعتیاد در زنان، که اغلب ریشه در مشکلات روحی و روانی، خشونت‌های رفتاری و شرایط نامناسب محیطی و خانوادگی دارد، چالشی پیچیده است که نیازمند حمایت تخصصی و همه‌جانبه است.

ترک اعتیاد و پیشگیری از بازگشت به مصرف مواد، با همراهی مشاوران و متخصصان حرفه‌ای امکان‌پذیر است. بهترین مرکز ترک اعتیاد در تهران، آکسون، با ارائه خدمات روان‌شناختی و درمانی در فضایی امن و اختصاصی برای بانوان، همراه شماست تا با برنامه‌های جامع و حمایت مداوم، مسیر ترک کامل اعتیاد بدون بازگشت را هموار کند و به زنان کمک کند تا زندگی سالم و پایداری را تجربه کنند.