اختلال خواب چیست؟

فهرست مطالب

Toggle

کلینیک اعصاب و روان آکسون ، کلینیک روانپزشکی آکسون : خوابیدن نیاز مهمی برای انسان محسوب می‌شود که تأثیر مثبتی روی سلامت جسم و روان دارد و از فواید خوابیدن خوب می توانیم به افزایش تمرکز، کاهش استرس، تقویت حافظه و ثابت نگه‌داشتن وزن اشاره کنیم. به طبع نداشتن خواب کافی یا خواب باکیفیت هم عوارض جبران‌ناپذیری روی بدن می‌گذارد.

بسیاری از افراد دچار مشکل در خوابیدن یا کیفیت خواب هستند مانند افرادی که به تازگی ترک اعتیاد داشتند که در مقاله درمان بی‌خوابی بعد از ترک اعتیاد به خوبی راجع به این گروه صحبت شد ولی اختلال خواب اختلالی شایع به حساب می‌آید که بهتر است بیشتر با آن آشنا شویم.

اختلال خواب چیست؟

اختلال خواب به مشکلاتی گفته می‌شود که فرد در رابطه با خوابیدن دارد مانند کم‌ خوابی، خواب بی‌کیفیت، دیر به خواب رفتن یا پر خوابی. این مشکلات بر کیفیت و سبک زندگی فرد مبتلا تاثیر مستقیمی دارد.

عوامل متعددی در بروز اختلال خواب تاثیر می‌گذارد مانند استرس و تنش روحی، افکار پریشان، افسردگی و اعتیاد. معمولا افراد درگیر این مشکل خواب با کیفیتی ندارند و یا به سختی می‌خوابند که این مسئله باعث می‌شود طی روز احساس خستگی یا بی‌حوصلگی کنند و اگر این اختلال درمان نشود می‌تواند روی عملکر تحصیلی، شغلی و روابط فرد تاثیر منفی بگذارد.

نشانه اختلال خواب

نشانه‌های این اختلال با توجه به شدت و نوع اختلال خواب متفاوت است و حتی بسته به اینکه در اثر چه عارضه و بیماری این مشکل پیش آمده میتواند علائم متنوعی داشته باشد. با این حالا نشانه‌های عمومی این بیماری را در ادامه ذکر کردیم.

• چرت زدن
• افسردگی
• افزایش وزن
• کاهش تمرکز
• مشکل در بخواب رفتن
• الگوی تنفس غیر معمول
• افزایش اضطراب و تحریک پذیری
• چرت زدن و خستگی در طول روز
• اختلال در فعالیت‌های شغلی یا تحصیلی
• تغییر در برنامه خواب و بیداری (غیر عمدی)

همانطور که اشاره شد افسردگی یکی از نشانه‌های اختلال خواب است، البته می‌تواند دلیل بروز این اختلال نیز باشد. به گفته متخصصین کلینیک ترک اعتیاد و اعصاب و روان آکسون، افسردگی اگر درمان نشود پیامدهای جبران ناپذیری خواهد داشت که بی‌خوابی یکی از آنهاست.

بی‌خوابی یکی از انواع اختلال خواب

انواع اختلال خواب

انواع متفاوتی از اختلال خواب وجود دارد که بعضی از آنها به دلیل بیماری زمینه‌ای به وجود می‌آید. در ادامه با شایع‌ترین انواع اختلال خواب را معرفی می‌کنیم.

• بی‌خوابی

عدم توانایی در خوابیدن یا خواب ماندن، دلایل بروز بی‌خوابی متنوع و متفاوت است می‌تواند به خاطر پرواززدگی، مشکلات گوارشی یا اضطراب و استرس و اختلال در سطح هورمون‌ها باشد. بی‌خوابی اختلال شایعی است و طی تحقیقاتی در ایالت متحده آمریکا انجام شد حدود 50 درصد بزرگ‌سالان مدتی را به بی‌خوابی دچار شده بودند. این اختلال بیشتر بین سالمندان و زنان رواج دارد.

کلینیک روانپزشکی آکسون تجربه درمان و بهبودی بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال را دارد متأسفانه افراد آگاهی درستی از اختلال خواب ندارند و به همین دلیل نسبت مشکلاتی که درگیر آن هستند بی توجه‌اند و دیر برای درمان اقدام می‌کنند.

انواع بی‌خوابی بدین شرح است:

• مزمن: اگر بی‌خوابی حداقل برای 1 ماه به‌صورت منظم اتفاق بیفتد.
• متناوب: بی‌خوابی به‌صورت دوره‌‌ای باشد.
• گذرا: بی‌خوابی هرازگاهی و برای چند روز اتفاق بیفتد.

• آپنه خواب

آپنه یک وضعیت پزشکی جدی به‌ حساب می‌آید، باعث کاهش یا حتی توقف تنفس برای مدت کوتاه در خواب می‌شود. هر توقف معمولاً چند ثانیه طول می‌کشد و ده‌ها یا صدها بار در طول خواب اتفاق می‌افتد. به هرکدام از این توقف‌ها آپنه می‌گویند و معمولاً با صدای بلند خرخر همراه است و گاهی فرد با احساس خفگی ناگهان از خواب بلند می‌شود.

انواع آپنه خواب بدین شرح است:

• آپنه انسدادی: شایع‌ترین نوع آپنه نیز هست زمانی رخ می‌دهد که عضلات گلو و حلق شل می‌شوند.
• آپنه مرکزی: در ارسال سیگنال برای کنترل عضلات تنفسی اختلالی پیش می‌‌آید.
• آپنه پیچیده: آپنه پیچیده ترکیبی از دو آپنه انسدادی و مرکزی است.

پاراسومنیا، خواب‌پرشی یا کژخوابی

مجموعه‌ای از نابهنجاری‌ها در خواب هستند که باعث بروز رفتار و حرکات غیرطبیعی زمان خواب می‌شود که در ادامه بصورت خلاصه هرکدام را معرفی می‌کنیم.

کابوس شبانه

کابوس‌ها رویایی وحشتناک و ناخوشایندی هستند که باعث تحریک دستگاه عصبی می‌شوند و فرد نیز به صورت ناخودآگاه به آن پاسخ می‌دهد. کابوس شبانه در افرادی که دچار افسردگی یا اضطراب هستند رواج بیشتری دارد.

آکسون، بهترین کلینیک اعصاب و روان در تهران با امکاناتی همچون حضور مستمر درمانگران می‌تواند به بیماران برای ریشه‌یابی دلایل بی‌خوابی و اضطراب و استرس و درمان آن کمک کند.

وحشت شبانه

فرد مبتلا ناگهان در حالتی وحشتناک و وحشت زده از خواب بیدار می‌شود ولی ناتوان و گیج است و معمولا روز بعد این مسئله را به خاطر نمی‌آورد.

وحشت شبانه یکی از انواع اختلال خواب

راه رفتن در خواب

فرد مبتلا در حالی که به نظر می‌رسد بیدار است در حال حرکت و راه رفتن است ولی در اصل خواب است و در هیچ کنترلی روی فعالیتی که انجام می‌دهد ندارد. برخلاف تصور عموم بیدار کردن فردی در خواب راه می‌رود خطرناک نیست.

سردرگمی آزاردهنده

به‌کندی بیش‌ از حد بعد از بیدار شدن (معمولاً بعد از قسمت اول خواب) می‌گویند و فرد به‌آرامی به محرک یا دستورات واکنش نشان می‌دهد.

حرف زدن در خواب

صحبت کردن در طول خواب که نوعی انتقال خواب ‌و بیداری است.

فلج خواب

به حالتی که فرد مبتلا نمی‌تواند اندام و بدن خود را بعد از بیدار شدن حرکت دهد می‌گویند.

دندان‌قروچه

به ساییدن دندان‌ها به هم در طول خواب چه آگاهانه و چه ناخودآگاه می‌گویند.

شب‌ادراری

به وضعیتی که فرد قادر به کنترل ادرار خود در خواب نباشد می‌گویند.

سندروم پای بی‌قرار

به نیاز شدید برای تکان و حرکت پاها می‌گویند، با اینکه این نشانه در طول روز هم ممکن است ظاهر شود ولی در شب شایع‌تر است.

نارکولپسی

نارکولپسی یا حمله خواب به این صورت است که فرد ناگهان احساس خستگی شدید می‌کند و بدون هیچ هشداری فرد نیاز شدیدی به خوابیدن مجدد پیدا می‌کند.

اختلال خواب در زنان

همان‌طور که اشاره شد اختلال خواب بین زنان شایع‌تر است تقریباً دو برابر مردان. عوامل متعددی باعث بروز این اختلال می‌شود که به آنها اشاره می‌کنیم.

• نوسانات هورمونی

غالباً این نوسانات مرتبط با قاعدگی است و الگوی خواب را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بسیاری از زنان قبل از شروع قاعدگی اختلال خواب را تجربه می‌کنند، سخت می‌خوابند و یا بیدار شدن از خواب برایشان مشکل است یا در طول روز خواب‌آلود هستند. بی‌خوابی یکی از شایع‌ترین علائم دوره PMS (سندروم پیش از قاعدگی) است.

• بارداری

بارداری نیز باعث به هم خوردن نظم خواب می‌شود و بانوان باردار در سه ماه اول به خواب بیشتری نیاز دارند، سه‌ماهه دوم وضعیت خواب بهتر می‌شود ولی در سه‌ماهه بعدی خواب کمتر می‌شود به خاطر دلایلی مانند: حرکات جنین، دفع مکردد ادرار، گرفتگی عضلات پا، کابوس و …

• استرس‌

تأثیر منفی استرس‌های روانی و اجتماعی روی خواب بسیار زیاد است حتی شاید بیشتر از تغییرات هورمونی باشد. بسیاری از زنان برای اینکه با نقش‌های متفاوتی که بره عهده‌دارند (شاغل، مادر، همسر و …) سازگار شوند کمتر‌ می‌خوابند. حدود 30 درصد زنان شاغل از اختلالات خواب رنج می‌برند.

• افزایش سن

زنان بالای 40 سال بیشتر دچار مشکلات خواب می‌شوند. تغییرات هورمونی و فیزیکی در این سنین باعث می‌شود خواب سبک‌تری داشته باشند و در روز احساس خستگی کنند. اختلالات خواب در دوران یائسگی نیز به‌ مراتب بیشتر می‌شود.

دلایل اختلال خواب

اختلال خواب نیز مانند سایر اختلالات روانی دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد مشکلات پزشکی نقش مهمی در بروز این اختلال دارد در ادامه برخی از این عوامل را معرفی می‌کنیم.

• مشکلات فیزیکی: مانند دردهای مزمن، سردرد به ویژه سردردهای میگرنی، فیبرومیالژی
• مشکلات پزشکی: مانند آسم و تنگی نفس
• مشکلات و بیماری‌های روانی: مانند افسردگی و یا اختلال اضطرابی
• مسائل محیطی: مانند روشنایی محیط خواب یا سروصدای اطراف مثل خروپف همسر

صدای اطراف یکی از دلایل بی‌خوابی

برخی عواملی که در اختلالات خواب می‌توانند دخیل باشند:

• ژنتیک: در برخی بیماران انواع اختلال خواب مانند حمله خواب می‌تواند یک مبنای ژنتیکی داشته باشد.
• کار در نوبت شب: افرادی که به هر دلیلی شب‌ها کار می‌کنند معمولاً دچار اختلال خواب می‌شوند زیر فعالیت در شب مخالف با ساعت بیولوژیکی بدن انسان است.
• سالخوردگی: درصد بالایی از افراد بالای 65 سال مبتلا به نوعی از اختلال خواب هستند که البته مشخص نیست این مسئله بخشی از روند بالا رفتن سن است یا عوارض داروهای که معمولا افراد مسن مصرف می‌کنند.
• اعتیاد به برخی مواد اعتیاد آور: برخی از مواد اعتیاد آور می‌تواند باعث بروز این اختلال شود، یکی از تاثیرات مواد محرک بی‌خوابی و اختلال خواب است. موادی مانند شیشه و کوکائین در این دسته قرار می‌گیرند.
• مصرف برخی داروها: بعضی داروها می‌توانند فرد را دچار بی‌خوابی یا اختلال خواب کنند مانند داروهای فشارخون بالا، داروهای ضد سرماخوردگی و به‌ویژه داروهای ضدافسردگی.

متخصصین و تیم روانشناسی و روانپزشک بهترین کلینیک ترک اعتیاد و روانپزشکی تهران توصیه می‌کنند هیچ دارویی را بدون نسخه و نظارت پزشک مصرف نکنند به‌خصوص داروهای ضدافسردگی و داروهای خواب‌آور که در موارد متعددی افراد خودسرانه اقدام به مصرف می‌کنند بعضی از این داروها شدت اعتیادآوری بالایی دارند و باید حتماً زیر نظر پزشک مصرف شوند.

درمان اختلالات خواب

درمان سریعی برای افرادی که مدت‌هاست به این اختلال دچار هستند وجود ندارد. درمان این اختلال نیاز به صبر و شکیبایی بیمار دارد، البته روش‌های خوب و مفیدی برای بهبود وضعیت بیمار وجود دارد. درمان‌های دارویی که شایع‌ترین درمان اختلال خواب نیز به شمار می‌رود تقریبا برای هرکدام از انواع اختلال بی‌خوابی دارویی مجزا و مشخص هست که پزشک باتوجه وضعیت بیمار آن را تجویز می‌کند.

گرچه دارو درمانی می‌تواند کمک موثری باشد به خصوص در شروع دوره ولی درمان قطعی نخواهد زیرا ریشه این اختلال مشکلات زمینه‌ای مانند افسردگی و یا حتی اعتیاد هستند که برای درمان بهتر است به کلینیک روانپزشکی مراجعه کنید.

دارو درمانی اختلال خواب

درمان اختلال خواب با طب سنتی

طب سنتی، دلیل بی‌خوابی را به خشکی مغز نسبت می‌دهد. به این صورت که اگر مغز رطوبت کافی نداشته باشد باعث بی خوابی می‌شود و این افراد باید دمای اتاق را به تعادل برسانند و از مصرف بیش از حد چای و قهوه پرهیز کنند. از دید طب سنتی (طب ابوعلی سینا) مصرف برخی دمنوش‌هایی همچون گل گاوزبان، اسطوخودوس و بادرنجبویه می‌تواند به افراد دچار بی‌خوابی کمک کند و باعث آرامش خاطر آنها شود.

سخن پایانی:

در این مقاله با یکی دیگر از اختلالات روانی آشنا شدیم. بی‌خوابی و کیفیت پایین خواب می‌تواند تأثیر منفی فراوانی بر زندگی فرد مبتلا بگذارد که گاه عواقب آن جبران‌ناپذیر هستند مانند به خطر افتادن وضعیت شغلی و خانوادگی.

برای بهبود و درمان این اختلال باید به کلینیک اعصاب و روان آکسون مراجعه کنید و با نظارت روانپزشک و روانشناس حاضر در این کلینیک بعد از معاینه و مشاوره، برنامه درمانی مناسب با وضعیت خود را بگیرید.

همان‌طور که اشاره شد اعتیاد نیز می‌تواند باعث اختلال خواب شود و در کلینیک ترک اعتیاد آکسون در کنار درمان بیماری و اختلالات روانی خدمات حرفه‌ای درمان اعتیاد نیز ارائه می‌ شود که با توجه به نوع ماده، مدت‌زمان و میزان مصرف برنامه درمان ارائه می‌شود.