اختلال افسردگی چیست؟

فهرست مطالب

Toggle

کلینیک اعصاب و روان آکسون ، کلینیک روانپزشکی آکسون : افسردگی بیماری روانی شایعی است به ویژه با سبک زندگی امروزه، با اینکه افسردگی اختلالی شناخته شده بین عموم مردم است ولی شاید کمتر کسی بداند که این اختلال انواع مختلفی دارد و یا در مورد ضرورت درمان این اختلال آگاهی ندارند و نمی‌دانند که عدم درمان این بیماری می‌تواند پیامدهای منفی مانند اعتیاد و خودکشی داشته باشد. در این مقاله بیشتر درباره انواع اختلال افسردگی و علائم‌ آن می‌خوانیم.

افسردگی چیست؟

اختلالات افسردگی نوعی اختلال خلقی هستند که شیوه تفکر و نگرش فرد را نسبت به خود، اطرافیان و دیگر جنبه‌های زندگی تغییر می‌دهد. خُلق هم احساس درونی و نافذ و پایداری است که درک و نگرش شخص نسبت به خود، دیگران و در کل نسبت به محیط اطراف را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این اختلال باعث تضعیف قدرت فضاوت می‌شود که در نتیجه فرد مرتکب رفتارهای اشتباه و غیرعقلانی می‌شود، بیمار در زندگی روزمره به مشکلات فراوانی برمی‌خورد زیرا افسردگی زمینه‌ساز انواع بیماری‌های جسمی و روانی است.

شیوع این اختلال افسردگی در دهه چهارم زندگی بیشتر ولی در تمامی سنین به‌ویژه جوانان 20 تا 30 سال دیده‌شده. از طرفی این اختلال در زنان شایع‌تر  از مردان است.

افسردگی در زنان

اختلال افسردگی در زنان تقریبا دوبرابر بیشتر از مردان شایع است. طی بررسی‌های انجام‌شده در ایران زنان 3 تا 4 برابر بیشتر از حالت معمول به این عارضه مبتلا می‌شوند که دلایل متعدد محیطی، روانی و جسمی در بروز این بیماری روانی مؤثر است.

توازن هورمون‌ها در زنان نوسان شدیدی دارد به ویژه در دوره قبل از قاعدگی و بارداری که می‌تواند زمینه ساز افسردگی شود از طرفی زنان روحیه حساس‌تری دارند که باعث می‌شود فشار و استرس بیشتری به آنها وارد شود که می‌تواند باعث خلق پایین حتی افسردگی شود.

آکسون، بهترین کلینیک روانپزشکی در تهران از معدود مراکز درمانی بیماران اعصاب و روان است که محیطی مجزا برای بانوان گرامی تدارک دیده است تا بانوان گرامی بتوانند به راحتی در مرکز حضور داشته باشند و دوره درمانی خود را سپری کنند.

انواع اختلال افسردگی

فرد افسرده دچار عدم تمرکز می‌شود از زندگی و فعالیت‌هایش لذت نمی‌برد و به تدریج نسبت به همه چیز بدبین می‌شود که این موارد تنها بخشی از پیامدهای عدم درمان افسردگی است. بسیاری به اشتباه تصور می‌کنند که افسردگی درمان ندارد ولی واقعیت این است که انواع افسردگی قابل درمان یا کنترل هستند.

تشخیص نوع اختلال و شدت افسردگی باید توسط درمانگر انجام شود زیرا فقط این فرد از دانش و آگاهی لازم در مورد بیماری‌های روانی برخوردار است، آکسون بهترین کلینیک اعصاب و روان نیز با درمانگران متخصص در حوزه درمان انواع بیماری‌های روانی فعالیت می‌کند، روانپزشک و روانشناس حاضر در کلینیک در زمینه تشخیص و درمان اختلالات روانی افرادی حرفه‌ای و متعهد هستند.

افسردگی اساسی

افسردگی اصل و یا افسردگی ماژور دیگر اسامی این نوع افسردگی هستند. این نوع افسردگی خود را به‌صورت غمی مداوم و همیشگی نشان می‌دهد و فرد دیگر نمی‌تواند فعالیت سابق خود را مانند مطالعه کردن، خوابیدن، غذا خوردن به‌درستی و راحتی انجام دهد و از آنها لذت ببرد. این نوع افسردگی ممکن است چندین بار در طول زندگی پیش بیاید ولی با شدت و ضعف متفاوت.

نشانه‌های افسردگی اساسی

• خواب‌آلودگی یا بی‌خوابی
• غم و ناراحتی
• عدم توانایی یا علاقه برای انجام کارهای روزانه
• عدم تمرکز
• افکار منفی یا حتی افکار خودکشی

بی‌علاقگی به انجام فعالیت‌ها از نشانه‌های افسردگی

افسردگی مزمن یا افسرده خویی

افسردگی مزمن که به آن افسرده خویی یا افسردگی مداوم هم می‌گویند نوعی اختلال افسردگی خفیف ولی مزمن و ادامه‌دار است. برای اینکه پزشک تشخیص این نوع از افسردگی را بدهد باید حداقل دو سال این اختلال ادامه داشته باشد. ممکن است پزشکان به این افسردگی دیستیمیا نیز بگویند.

ممکن است افسردگی مزمن بیشتر از افسردگی اساسی زندگی فردا تحت تأثیر قرار دهد به این دلیل که مددت زمان بیشتری ادامه دارد.  افسردگی مزمن اغلب بی‌سروصدا شروع می‌شود و بیشتر افرادی که مدت‌زمان زیاد تحت‌فشار روانی بودند نیز درخطر ابتلا هستند البته به صورت کلی زنان بیشتر به افسردگی مزمن مبتلا می‌شوند.

نشانه‌های افسردگی مزمن

• پرخوری یا کم‌اشتهایی
• خستگی و کمبود انرژی
• کاهش تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری
• کاهش اعتمادبه‌نفس

این نشانه‌ها نباید به دلیل مصرف مواد اعتیادآور ایجاد شده باشد یا از عوارض بیماری‌ جسمی مانند کم‌کاری تیروئید باشد از طرفی این علائم باید در زندگی روزانه، تحصیل یا شغل فرد نیز تأثیر منفی قابل‌توجهی گذاشته باشد تا افسردگی مزمن تشخیص داده شود. برای تشخیص و درمان افسردگی بهتر است به یک کلینک روانپزشکی معتبر مراجعه شود تا علائم توسط درمانگر حرفه‌ای که دانش و تجربه کافی درباره اختلال افسردگی دارد بررسی شود.

اختلال دوقطبی

در گذشته به این اختلال، افسردگی مانیا می‌گفتند زیرا این اختلال دو بخش احساسی موود بالا به اسم مانیا یا شیدایی و موود پایین یا همان افسردگی دارد.

این نوسانات شدید نه‌تنها روی خلق که روی رفتار،تفکر و قدرت قضاوت فرد نیز تأثیر می‌گذارد و  مشکلاتی را در شغل، روابط و زندگی روزمره فرد ایجاد می‌کند. افکار مربوط به خودکشی در این بیماران رایج است.

نشانه‌های اختلال دوقطبی

در حالت مانیک و موود بالا

• تحریک‌پذیری
• خطر کردن و خود افزایش رفتار مخربی
• هجوم افکار و گفتار
• خودبزرگ‌بینی
• افزایش اعتمادبه‌نفس
• احساس سرخوشی
• انرژی بالا

نشانه‌ها در حالت افسردگی

• احساس ناامیدی و غم
• تحریک‌پذیری
• ناتوانی از شادی و رضایت‌مندی
• خستگی و از دست ‌دادن انرژی
• تنبلی و خستگی جسمی و روحی
• تغییر در اشتها و وزن
• اختلال در خواب
• عدم تمرکز
• احساس حقارت، گناه و بی‌ارزش بودن
• افکار خودکشی و مرگ

افسردگی دوقطبی برای درمان و کنترل نیاز به نظارت درمانگری متخصص دارد مخصوصاً که آمار اقدام به خودکشی در افرا مبتلا به این اختلال بالا است.

آکسون بهترین کلینیک اعصاب و روان در تهران از معدود مراکز درمانی کشور است که به صورت تخصصی روی درمان بیماری و اختلالات روانی فعالیت می‌کند و تجربه فراوانی نیز در رابطه با بیماران مبتلا به افسردگی دوقطبی دارد.

افسردگی سایکوتیک

سایکوتیک یا روانپریشی یکی از شدیدترین انواع اختلال افسردگی است که بیمار دچار توهم و تصورات اشتباه می‌شود، فرد مبتلا ارتباط خود با واقعیت را از دست می‌دهد.

ممکن است فرد تحریک شود و اطرافیان نتوانند او را آرام کنند. افسردگی سایکوتیک اغلب نیاز به بستری در بیمارستان یا کلینیک اعصاب و روان دارد.

شایع‌ترین نشانه‌های افسردگی سایکوتیک

• آشفتگی و پریشانی
• اختلال خواب
• اضطراب
• نقص شناختی
• توهم
• هذیان
• عدم تحرک

پریشانی از نشانه‌های افسردگی سایکوتیک

افسردگی فصلی

به آن اختلال عاطفی فصلی هم گفته می‌گویند. این نوع افسردگی مربوط به فصل‌های خاصی است بیشتر در اوایل زمستان اتفاق می‌افتد و در روزهای گرم و آفتابی بهار و تابستان از بین می‌رود. ممکن است این اختلال خفیف باشد یا بعد از مدتی تشدید شود.

نشانه‌های کلی افسردگی فصلی

• از دست دادن علاقه به انجام کارهایی لذت‌بخش گذشته
• افت سطح انرژی
• اختلال خواب (بی‌خوابی پرخوابی)
• تغییر در اشتها و یا وزن فرد
• احساس رخوت، تنبلی و یا بی‌قراری
• اختلال تمرکز
• احساس ناامیدی، بی‌مصرفی یا گناه
• احساس مکرر مرگ و خودکشی

افسردگی بعد از زایمان

اغلب زنان بعد از زایمان دچار روحیه ضعیف و خلق پایین می‌شوند ولی در بعضی این احساسات و حالات شدیدتر است و منجر به افسردگی می‌شود که به آن افسردگی بعد از زایمان می‌گویند. ممکن است چند هفته یا حتی یک سال بعد از به دنیا آمدن فرزند علائم افسردگی خود را نشان دهد.

نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان

• مشکل در برقراری ارتباط با نوزاد
• تغییر در رفتار و افکار
• ترس از مادرانگی
• نگرانی بسیار زیاد برای سلامتی و ایمنی کودک/نوزاد
• عصبانت
• اضطراب و غمگینی

اختلال پیش از قاعدگی یا افسردگی پریودی

اختلال پیش از قاعدگی (PMDD) نوع شدید سندروم قبل از قاعدگی (PMS) است. عوارض سندرم قبل از قاعدگی هم جسمی و هم روانی است اما عوارض ملال قبل از قاعدگی معمولاً روانی و شدید‌تر هستند.

ممکن است فرد مبتلا به ملال قبل از قاعدگی آن‌چنان افسردگی و خلق پایینی را تجربه کند که توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را از دست بدهد.

بسیاری از زنان برای کنترل این اختلال نیاز به کمک‌های تخصصی دارند و حتی باید داروهای ضد افسردگی مصرف کنند. طی تحقیقاتی که در ایران صورت گرفته مشخص شده که آموزش فنون طرح‌واره ‌درمانی تاثیر مثبتی روی افسردگی، اضطراب و … زنان مبتلا به نوع از افسردگی گذاشته است.

در کلینیک روانپزشکی آکسون کلیه مهارت‌های مقابله با افسردگی و اضطراب آموزش داده می‌شود ضمن اینکه برای بهبودی و درمان از رویکردهای مختلف روانشناسی بهره گرفته می‌شود.

نشانه‌های اختلال پیش از قاعدگی

• نفخ
• حساسیت پستان‌ها
• سردرد
• درد مفاصل و عضلات
• غم و ناامیدی
• تحریک‌پذیری و عصبانیت
• نوسانات شدید خلقی
• هوس غذا یا خوردن زیاد
• حملات هراس یا اضطراب
• کمبود انرژی
• تمرکز بر مشکل
• مشکلات خواب

غم و ناراحتی از نشانه‌های اختلال پیس از قاعدگی

افسردگی آتیپیک یا افسردگی غیر معمول

این افسردگی بعد از یک خبر خوب یا تجربه مثبت اتفاق می‌افتد، این افسردگی نادر نیست ولی نشانه‌های متفاوتی با سایر انواع افسردگی دارد.

نشانه افسردگی غیرمعمول

• خواب بیشتر از 10 ساعت یا کم‌خوابی
• زیادشدن اشتها و وزن
• حساسیت نسبت به انتقادها
• احساس سنگینی در دست‌وپا که به خاطر خستگی نیست

اختلال سازگاری

هر اتفاق غیرمنتظره‌ای می‌تواند باعث تنش و فشار روانی برای انسان باشد مانند شکست عاطفی، مرگ عزیزان، از دست دادن شغل، مشکلات مالی و …، با این‌حال افراد سعی می‌کند حرکت روبه‌جلو داشته باشند و با این اتفاقات کنار بیایند اگر فردی نتواند با وضعیت پیش‌آمده کنار بیاید و سازگار شود احتمالاً دچار افسردگی سازگاری است. علائم این افسردگی ممکن  3 ماه بعد از اتفاق ناگوار شروع شود و تا 6 ماه ادامه داشته باشد.

نشانه اختلال سازگاری

• ناراحتی و ناامیدی
• عدم لذت بردن و خوشحالی از فعالیت‌ها
• گریه کردن
• عصبی بودن
• عصبانیت
• اضطراب که ممکن است شامل اضطراب جدایی نیز باشد
• نگرانی
• اختلال در خواب
• عدم تمرکز
• احساس در هم شکستن
• افکار مربوط به خودکشی

نقش افسردگی در ابتلا به اعتیاد

در شروع مقاله اشاره کردیم که افسردگی و اعتیاد رابطه دو طرفه دارند، افرادی که به دلیل شکست یا ناکامی در زندگی و کار دچار افسردگی می‌شوند و برای تسکین درد خود به مصرف مواد اعتیاد آور مانند الکل یا سایر مخدرها روی می‌آورند، بعد از مدتی به مصرف مداوم این مواد عادت می‌کنند.
بیشتر از یک سوم افراد افسرده از مواد مخدر و الکل استفاده می‌کنند؛ مصرف مواد اعتیادآور باعث افزایش مدت و شدت افسردگی و افکار منفی در فرد مصرف کننده‌ می‌شود.

افرادی که به دنبال ترک اعتیاد هستند باید از برنامه‌های توانبخشی استفاده کنند تا در کنار درمان اعتیاد، افسردگی را نیز درمان کنند و بیاموزند بدون مصرف مخدرها  و الکل با مشکلات و احساسات منفی مقابله کند. کلینیک ترک اعتیاد آکسون ، برنامه‌های توانبخشی را با توجه به نیاز و ویژگی‌های هر فرد به او ارائه می‌دهد.

تشخص اختلال افسردگی

آزمایشی برای تشخیص این اختلالات وجود ندارد و درمانگر علائم جسمی، روانی و گذشته فرد را بررسی و ارزیابی می‌کند. معمولاً درمانگر سؤالاتی در مورد خلق‌وخو، نظم خواب، میزان اشتها، فعالیت و سطح انرژی، افکار فرد و … می‌پرسد.

از آنجایی برخی مشکلات حوزه سلامت جسمی نیز می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی شود احتمالاً توصیه به معاینات پزشکی مانند آزمایش خون و تیروئید داشته باشد.

تست افسردگی بک

امکان دارد درمانگر برای ارزیابی افسردگی از پرسشنامه بک استفاده کند. تست افسردگی بک یکی از معتبرترین تست‌های افسردگی‌های موجود است، با انجام این تست می‌توان میزان افسردگی فرد را محاسبه کرد.

درمان اختلال افسردگی

خوشبختانه افسردگی حتی اگر شدید باشد هم درمان‌پذیر است، مخصوصاً اگر بیمار درمان را سریع شروع کند احتمالاً عود بیماری کاش می‌یابد.

زمانی که افسردگی تشخیص داده شد درمانی که مناسب حال و موقعیت بیمار باشد شروع می‌شود، درمان افسردگی نیاز به مدت‌زمان دارد و سریع بهبودی حاصل نمی‌شود.

روان درمانی افسردگی

روان‌درمانی در افسردگی‌های خفیف معمولاً گزینه بهتری است. طی جلسات درمانگر روش‌های مقابله با موقعیت‌های که افسردگی ایجاد می‌کند نحوه مواجه با افکار و احساسات منفی را به بیمار آموزش می‌دهد که بسیار مهم است.

روان درمانی اختلال افسردگی

دارو درمانی افسردگی

داروهای ضدافسردگی متفاوتی وجود دارد و اکثراً برای اثر کردن به زمان نیاز دارند بیمار باید 3 تا 4 هفته دارو را مصرف کند تا اثرات آن ظاهر شود. حتی بعد از بهبودی نیز نیاز است که بیمار به مصرف دارو را ادامه دهد تا وضعیت جدید حفظ شود و از عود دوباره افسردگی جلوگیری کند.

داروهای افسردگی اعتیادآور نیستند و وابستگی ایجاد نمی‌کنند ولی قطع ناگهانی آنها می‌تواند علائمی شبیه به علائم‌ ترک در فرد ایجاد کند و یا حتی باعث عود بیماری افسردگی شود، ممکن است بعضی از بیماران مجبور باشند تا پایان عمر دارو مصرف کنند.

کلینیک اعصاب و روان آکسون چه در درمان دارویی و چه در روان درمانی با بهترین افراد این حوزه روانپزشک و روانشناس همکاری می‌کند و مدیران این مرکز سعی کردند که بهترین امکانات رفاهی و هتلینگ را در این مرکز فراهم کنند.

سخن پایانی

اختلال افسردگی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های روانی به حساب می‌آید و همانطور که خواندید انواع متخلفی دارد. در گذشته تصور می‌شد اختلالاتی مانند افسردگی دو قطبی درمان نمی‌شوند ولی امروزه با وجود پیشرفت‌های که در علم روانشناسی حاصل شده بسیاری از این اختلالات قابل درمان و یا کنترل هستند. عدم درمان اختلال افسردگی تاثیر منفی روی زندگی بیمار می‌گذارد، متاسفانه افسردگی می‌تواند زمینه را برای اعتیاد و یا خودکشی فراهم کند.

کلینیک آکسون در دو حوزه درمان اعتیاد و درمان بیماری روانی به صورت تخصصی فعالیت می‌کند، همانطور که درمتن اشاره شد افسردگی و اعتیاد ارتباط مستقیمی باهم دارند از این رو بسیاری از افرادی که برای خدمات ترک اعتیاد مانند سم زدایی سریع و سم زدایی فوق سریع به کلینیک ترک اعتیاد آکسون مراجعه می‌کنند از افسردگی هم رنج می‌برند که نیاز است هر دو اختلال درمان شود تا فرد به بهبودی کامل حاصل شود. کلینیک آکسون برای اطلاع از دیگر خدمات این کلینیک با ما تماس بگیرید.