ترک نیکوتین
ترک نیکوتین
ترک نیکوتین به فرایند قطع مصرف نیکوتین، که بطور معمول در سیگار، قلیان، محصولات جویدنی تنباکو یا ویپ به بدن وارد میشود، گفته میشود. لازم به ذکر است که نیکوتین یکی از انواع مواد اعتیاد آور است که در تنباکو وجود داشته و موجب اعتیاد در فرد مصرف کننده شده و وابستگی جسمی و روانی را در پی دارد. ترک نیکوتین در کلینیک ترک اعتیاد آکسون، شامل مدیریت علائم ترک مانند : هوس مصرف، تحریک پذیری، مشکل در تمرکز، اضطراب و تغییر عادات رفتاری در فرد میگردد. بنابراین در صورتیکه قصد ترک سیگار، قلیان و یا دیگر محصولات حاوی نیکوتین را به شکلی قطعی دارید، میتوانید با برقراری تماس با مشاوران ما، قدمی بزرگ را به سوی زندگی سالم و عاری از نیکوتین بردارید...
نیکوتین چیست؟ چرا ترک نیکوتین مهم است؟
نیکوتین یک ماده شیمیایی محرک و اعتیاد آور است که از برگ های گیاه تنباکو بدست می آید. این گیاه، بومی قاره آمریکا است و قرن ها توسط بومیان این قاره کشت و مصرف میشده است. نیکوتین سنتی در ریشه های گیاه تنباکو سنتز شده و به برگ ها منتقل میگردد. برگهای خشک شده تنباکو برای تولید سیگار، قلیان، تنباکوی جویدنی، و محصولات ویپ استفاده میشوند. علاوه بر نیکوتین سنتی، نیکوتین مصنوعی در آزمایشگاه ها برای استفاده در محصولاتی مانند آدامس و یا چسب های نیکوتین به منظور درمان ترک اعتیاد تولید میگردند. و اما
چرا ترک نیکوتین از اهمیت زیادی برخوردار است؟
هرچه زودتر نیکوتین را ترک کنید، بدن فرصت بیشتری برای ترمیم آسیبهای ناشی از آن دارد. به عنوان مثال :
پس از ۱ سال ترک، خطر حمله قلبی به نصف کاهش مییابد.
پس از ۵-۱۰ سال، خطر سرطان ریه به میزان قابل توجهی کم میشود.
توجه داشته باشید که علائم ترک (مثل هوس مصرف یا تحریک پذیری) موقتی هستند، اما فواید ترک دائمی و بلند مدتاند.
شباهت نیکوتین به دیگر مواد مخدر
نیکوتین از نظر اثرات و مکانیسم اعتیادآوری به برخی مواد مخدر دیگر شباهت دارد:
• شباهت به کوکائین و آمفتامین: نیکوتین مانند این مواد محرک، باعث افزایش ترشح دوپامین در مغز میشود، که حس سرخوشی و لذت ایجاد میکند. اما برخلاف کوکائین، اثرات نیکوتین ملایمتر و کوتاه مدتتر است.
• مقایسه با کافئین: از نظر محرک بودن، نیکوتین گاهی با کافئین مقایسه میشود، چون هر دو باعث افزایش هوشیاری میشوند، اما نیکوتین وابستگی جسمی قویتری ایجاد میکند.
• تفاوت با مواد مخدر سنگین: برخلاف
هروئین یا متامفتامین، نیکوتین معمولاً توهمزا نیست و اثرات آن کمتر مخرب است، اما همچنان به دلیل وابستگی شدید و اثرات طولانی مدت بر سلامت (مثل بیماریهای قلبی و سرطان) خطرناک محسوب میشود.
چه عواملی موجب اعتیاد فرد به نیکوتین میگردد؟
اعتیاد به سیگار یا قلیان، به دلیل وجود نیکوتین در این محصولات بوده که نقش کلیدی در وابستگی فرد به مصرف این مواد دارد. در ادامه به مهمترین دلایل اعتیاد به مصرف سیگار و قلیان خواهیم پرداخت :
عومل جسمانی
- اعتیاد آوری : نیکوتین پس از استعمال، بلافاصله وارد مغز شده و موجب ترشح دوپامین (هورمون لذت) میشود. این حس خوشایند موجب میگردد که فرد ترغیب به مصرف دوباره و دوباره شود.
- تاثیر سریع : نیکوتین از طریق ریهها به سرعت (در عرض چند ثانیه) به مغز میرسد، که این سرعت اثر، وابستگی را تقویت میکند.
- تاثیرات بر مغز : مصرف مداوم نیکوتین گیرندههای نیکوتینی در مغز را افزایش میدهد، به طوری که مغز برای عملکرد عادی به نیکوتین وابسته میشود. بدون آن، فرد علائم ترک مانند تحریک پذیری یا اضطراب را تجربه میکند.
عوامل روانی
- مدیریت احساسات : بسیاری از افراد، سیگار یا قلیان را به منظور کاهش اضطراب، غم و یا استرس مصرف میکنند؛ چرا که نیکوتین موجود در این مواد، حس آرامش را تقویت میکند.
- عادات روانی : برخی افراد مصرف سیگار یا قلیان را مانند نوشیدن چای یا قهوه، به شکل عادت در زندگی روزانه خود قرار داده اند.
- خودانگاره: برخی افراد سیگار کشیدن را با هویت اجتماعی یا شخصیتی خاصی (مثل جذابیت یا استقلال) مرتبط میدانند، بهویژه در سنین جوانی.
عوامل اجتماعی و محیطی
- تاثیر همسالان : فشار اجتماعی از دوستان، همکاران، یا خانوادهای که سیگار یا قلیان مصرف میکنند، میتواند فرد را به شروع یا ادامه مصرف ترغیب کند.
- تقلید از والدین یا الگوها: افرادی که والدین یا الگوهایشان سیگار میکشند، احتمال بیشتری دارد که خودشان هم شروع کنند.
- دسترسی آسان: در دسترس بودن سیگار و قلیان در بسیاری از جوامع، شروع مصرف را آسانتر میکند.
اعتیاد به سیگار یا قلیان نتیجه تعامل پیچیدهای بین مغز، رفتار، و محیط است. ترک این عادت نیازمند آگاهی از این عوامل و استفاده از استراتژیهای مناسب مانند مشاوره ترک اعتیاد، درمانهای جایگزین نیکوتین، یا تغییر محیط است.
تاثیر نیکوتین بر بدن
مصرف نیکوتین موجود در سیگار، قلیان و یا ویپ، تاثیرات مخرب کوتاه مدت و بلند مدت بسیاری بر بدن و روان فرد دارد. برخی از مهمترین تاثیرات نیکوتین بر بدن عبارتند از :
اثرات کوتاه مدت مصرف نیکوتین بر بدن
1- تاثیر بر سیستم عصبی
افزایش دوپامین: نیکوتین باعث ترشح دوپامین در مغز میشود، که حس لذت، سرخوشی، یا آرامش موقت ایجاد میکند.
هوشیاری و تمرکز: نیکوتین به عنوان محرک، میتواند هوشیاری و تمرکز را به طور موقت افزایش دهد.
کاهش استرس موقت: برخی افراد احساس آرامش میکنند، اما این اثر به سرعت از بین میرود و نیاز به مصرف دوباره را تقویت میکند.
2- تأثیر بر سیستم قلبی-عروقی
افزایش ضربان قلب: نیکوتین باعث تحریک سیستم سمپاتیک میشود، که ضربان قلب و فشار خون را بالا میبرد.
انقباض عروق خونی: نیکوتین رگها را تنگ میکند، که جریان خون را کاهش میدهد و فشار بیشتری به قلب وارد میکند.
3- تاثیر بر سیستم گوارش
کاهش اشتها: نیکوتین میتواند اشتها را سرکوب کند، به همین دلیل برخی افراد سیگار را برای کنترل وزن مصرف میکنند.
تحریک ترشح اسید معده: ممکن است باعث مشکلات گوارشی مثل رفلاکس یا زخم معده شود.
4- تاثیر بر سیستم تنفسی
در سیگار یا قلیان، نیکوتین همراه با مواد شیمیایی دیگر وارد ریهها میشود و میتواند باعث تحریک مجاری تنفسی و سرفه شود.
اثرات بلند مدت مصرف نیکوتین بر بدن
اکثر اثرات منفی بلند مدت به دلیل مصرف نیکوتین از طریق تنباکو (سیگار، قلیان، تنباکوی جویدنی) است، زیرا این محصولات حاوی مواد شیمیایی مضر دیگری مثل قطران و مونوکسید کربن هستند.
1- اعتیاد آوری
نیکوتین گیرندههای نیکوتینی در مغز را افزایش میدهد، که باعث وابستگی جسمی و روانی میشود. علائم ترک (مثل تحریکپذیری، هوس مصرف، اضطراب) باعث میشود ترک دشوار باشد.
2- بیماریهای قلبی-عروقی
نیکوتین با افزایش فشار خون، تنگ کردن عروق، و افزایش خطر لخته شدن خون، احتمال حمله قلبی و سکته مغزی را بالا میبرد.
تسریع آترواسکلروز (سخت شدن دیواره رگها) به دلیل آسیب به لایه داخلی عروق.
3- مشکلات تنفسی
مصرف نیکوتین از طریق سیگار یا قلیان به ریهها آسیب میزند و خطر بیماریهای مزمن مثل برونشیت مزمن یا آمفیزم (COPD) را افزایش میدهد.
افزایش خطر سرطان ریه (به ویژه به دلیل مواد سرطانزای همراه نیکوتین در تنباکو)
4- سرطان
نیکوتین به تنهایی سرطانزا نیست، اما مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو (مثل بنزوپیرن) خطر سرطانهایی مثل سرطان ریه، دهان، گلو، و مری را افزایش میدهند.
تنباکوی جویدنی میتواند باعث سرطان دهان و لثه شود.
5- تاثیر بر سیستم گوارشی
استفاده از نیکوتین موجب تحریک ترشح مداوم اسید معده شده و خطر ابتلا به زخم معده و بیماری های گوارشی را افزایش میدهد
مصرف نیکوتین موجب کاهش جریان خون به دستگاه گوارش میگردد که منجر به ایجاد مشکلات مزمن خواهد شد
6- تاثیر بر ظاهر فرد
نیکوتین با کاهش جریان خون به پوست، باعث پیری زودرس، چین و چروک، و تیرگی پوست میشود.
زرد شدن دندانها و بوی بد دهان در اثر مصرف سیگار یا قلیان.
7- تأثیر بر باروری و بارداری
در زنان: نیکوتین میتواند باعث کاهش باروری، اختلال در چرخه قاعدگی، و افزایش خطر سقط جنین یا زایمان زودرس شود.
در مردان: کاهش کیفیت اسپرم و خطر ناباروری.
در بارداری: قرار گرفتن جنین در معرض نیکوتین میتواند باعث نقصهای مادرزادی یا وزن کم هنگام تولد شود.
چرا ترک نیکوتین سخت است؟
ترک نیکوتین مانند یک جنگ روانی است که یک سمت آن عادات قدیمی و هوس مصرف دوباره است و سمت دیگر ذهن و بدن خسته که نیاز به آرامش دارند! نیکوتین با ورود سریع به مغز، ترشح دوپامین را در پی داشته که حس لذت و آرامش را در فرد تقویت میکند. اما این ماده دوست داشتنی! بشکلی بسیار آهسته موجب اعتیاد در فرد شده به شکلی که در غیاب مصرف آن، حس عصبانیت، بی قراری، اضطراب و میل شدید به مصرف دوباره در فرد تقویت میگردد. اما چرا ترک نیکوتین سخت است؟ زیرا نیکوتین موجود در سیگار ، قلیان و تنباکوی جویدنی، فقط جسم را درگیر نمیکند. بلکه ذهن و روان فرد را نیز به خود وابسته میکند. بسیاری از افراد سیگار یا قلیان را به عنوان ابزاری برای مدیریت استرس یا حفظ هویت اجتماعی خود میبینند، و قطع این عادت میتواند احساس فقدان یا ترس از ناتوانی در مقابله با فشارهای روزمره را به همراه داشته باشد. با وجود این دشواریها، ترک نیکوتین با بهرهگیری از روشهای علمی، مشاوره حرفهای، یا مراجعه به مراکز تخصصی مانند کلینیک ترک اعتیاد آکسون امکانپذیر است. این فرآیند، هرچند دشوار، راه را برای دستیابی به سلامت جسمانی و روانی پایدار هموار میکند.
روش های ترک نیکوتین
روش های ترک نیکوتین متنوع بوده که با توجه به شدت وابستگی روانی و یا رفتاری در فرد، مورد انتخاب قرار خواهند گرفت. این روش ها عبارتند از :
ترک نیکوتین با درمان های جایگزین نیکوتین (NRT)
در این روش از ترک نیکوتین، از محصولاتی مانند آدامس، چسب پوستی، قرص مکیدنی، اسپری بینی و یا استنشاق کننده های نیکوتین استفاده میشود که دوز کنترل شده ای از نیکوتین را بدون مواد مضر موجود در تنباکو (مانند قطران) به بدن میرساند. بر این اساس با تأمین نیکوتین بهصورت تدریجی، هوس مصرف و علائم ترک مانند تحریکپذیری، اضطراب یا مشکل در تمرکز کاهش مییابد و بدن به تدریج از وابستگی به نیکوتین رها میشود.
مزایا : به شکلی کاملا تدریجی ، خطر مواد خطرناک موجود در سیگار و یا قلیان را حذف میکند.
معایب : با تأمین نیکوتین به صورت تدریجی، هوس مصرف و علائم ترک مانند تحریک پذیری، اضطراب یا مشکل در تمرکز کاهش مییابد و بدن به تدریج از وابستگی به نیکوتین رها میشود.
نکته : این روش از ترک حتما باید تحت نظر پزشک متخصص ترک اعتیاد بوده تا از وابستگی های جدید جلوگیری به عمل آید.
مزایا : به شکلی کاملا تدریجی ، خطر مواد خطرناک موجود در سیگار و یا قلیان را حذف میکند.
معایب : با تأمین نیکوتین به صورت تدریجی، هوس مصرف و علائم ترک مانند تحریک پذیری، اضطراب یا مشکل در تمرکز کاهش مییابد و بدن به تدریج از وابستگی به نیکوتین رها میشود.
نکته : این روش از ترک حتما باید تحت نظر پزشک متخصص ترک اعتیاد بوده تا از وابستگی های جدید جلوگیری به عمل آید.
ترک نیکوتین با دارو درمانی
در این روش از ترک نیکوتین، پزشک اقدام به تجویز داروهای غیر مخدری به منظور کاهش میل به مصرف مجدد و مدیریت علائم ترک خواهد نمود.
مزایا: اثربخشی بالا در کاهش وابستگی؛ مناسب برای افرادی با اعتیاد شدید.
معایب: ممکن است عوارضی مانند تهوع، بیخوابی یا تغییرات خلقی داشته باشد؛ نیاز به نظارت پزشکی دارد. نکته : این داروها تنها با تجویز پزشک و پس از ارزیابی شرایط سلامت جسمانی فرد تجویز میگردد.
مزایا: اثربخشی بالا در کاهش وابستگی؛ مناسب برای افرادی با اعتیاد شدید.
معایب: ممکن است عوارضی مانند تهوع، بیخوابی یا تغییرات خلقی داشته باشد؛ نیاز به نظارت پزشکی دارد. نکته : این داروها تنها با تجویز پزشک و پس از ارزیابی شرایط سلامت جسمانی فرد تجویز میگردد.
ترک نیکوتین با مشاوره و درمانی های روان شناختی
برگزاری جلسات مشاوره فردی، کارگاه های آموزشی و یا برنامه های رفتار درمانی- شناختی (CBT) که به مدیریت جنبه های روانی و عادات مرتبط با نیکوتین کمک میکند، از دیگر روش های ترک نیکوتین است که در کلینیک فوق تخصصی ترک اعتیاد آکسون ارائه میگردد. در این روش، به فرد کمک میشود تا محرک های مصرف مانند استرس یا اضطراب را شناسایی نموده و استراتژی های جایگزین مانند تکنیک های مدیریت استرس یا تغییر رفتار را آموزش ببیند.
مزایا: به ریشههای روانی اعتیاد میپردازد؛ انگیزه و اعتماد به نفس را تقویت میکند؛
معایب: نیاز به تعهد زمانی و گاهی هزینه دارد؛ ممکن است برای همه افراد به تنهایی کافی نباشد.
نکته : این روش از ترک سیگار و قلیان، یکی از انواع خدمات ارائه شده در مرکز ترک اعتیاد آکسون است که بشکلی کاملا حرفه ای ارائه میگردد.
مزایا: به ریشههای روانی اعتیاد میپردازد؛ انگیزه و اعتماد به نفس را تقویت میکند؛
معایب: نیاز به تعهد زمانی و گاهی هزینه دارد؛ ممکن است برای همه افراد به تنهایی کافی نباشد.
نکته : این روش از ترک سیگار و قلیان، یکی از انواع خدمات ارائه شده در مرکز ترک اعتیاد آکسون است که بشکلی کاملا حرفه ای ارائه میگردد.
ترک نیکوتین با تغییر سبک زندگی
یکی دیگر از روش های ترک نیکوتین، تغییر در سبک زندگی است. در این روش فرد با تغییر عادات ورزشی، رژیم غذایی سالم و تکنیک های آرام سازی ، سعی در ترک نیکوتین و مدیریت استرس خواهد نمود.بر این اساس، ورزش باعث ترشح اندورفین (هورمون شادی) میشود و هوس مصرف را کاهش میدهد؛ رژیم غذایی مناسب از افزایش وزن جلوگیری میکند؛ مدیتیشن یا تنفس عمیق استرس را کم میکند.
مزایا: اثرات مثبت بر سلامت کلی بدن و روان؛ بدون هزینههای دارویی؛ قابل انجام در کنار سایر روشها.
معایب: نیاز به نظم و اراده قوی دارد؛ ممکن است به تنهایی برای افراد با اعتیاد شدید کافی نباشد.
نکته: فعالیتهایی مانند پیادهروی یا یوگا میتوانند جایگزین عادتهای مرتبط با سیگار یا قلیان شوند.
مزایا: اثرات مثبت بر سلامت کلی بدن و روان؛ بدون هزینههای دارویی؛ قابل انجام در کنار سایر روشها.
معایب: نیاز به نظم و اراده قوی دارد؛ ممکن است به تنهایی برای افراد با اعتیاد شدید کافی نباشد.
نکته: فعالیتهایی مانند پیادهروی یا یوگا میتوانند جایگزین عادتهای مرتبط با سیگار یا قلیان شوند.
روش های درمانی اشتباه در ترک نیکوتین
متاسفانه بسیاری از بیماران بجای استفاده از روش درست درمان اقدام به تغییر مخدر مصرفی خود می کنند که این روش نه تنها کمکی به آنها نمی کند بلکه آنها را به مخدر جدیدی وابسته می کند که در مورد ترک نیکوتین نیز برخی از باورهای اشتباه به شرح زیر می باشند:
استفاده از سیگار های الکترونیکی برای ترک سیگار:
برخی بر این باورند که استفاده از سیگارهای الکترونیکی به ترک سیگار کمک می کند اما باید بدانید که از نظرعلمی استفاده از این محصولات هیچ کمکی به ترک نمی کند، علاوه بر آن باید بدانید در این محصولات نیز نیکوتین وجود دارد بنابراین استفاده از این روش کمکی به بیماران نمی کند.
استفاده از سیگارهای طعم دار، برگ و پیپ:
برخی دیگر بر این باورند که مصرف سیگار های برگ یا طعم دار همچنین پیپ در دراز مدت باعث ترک می شود اما بهتر است بدانید این سیگار ها نیز به اندازه سیگارهای معمولی خطرناک هستند و مشکلات بیشتری برای سلامت بیمار ایجاد می کنند.
قلیان و تنباکوی بدون دود:
قلیان استعمال تنباکوی سوخته است و تاثیری در ترک سیگار ندارد، همچنین می تواند باعث سرایت انواع عفونت به دهان مصرف کننده نیز شود، از سوی دیگر تنباکوهای بدون دود نیز حاوی مقادیر زیادی نیکوتین هستند و احتمال ابتلای به سرطان دهان، حنجره و عفونت لثه را شدیدا افزایش می دهد.
آدامس و آبنبات ترک سیگار:
این محصولات نیز مورد تایید سازمان دارو و غذا نمی باشد، بنابراین استفاده از آنها تاثیری نخواهد داشت.
داروهای موثر در ترک نیکونین
برای ترک سیگار و نیکوتین روش های مختلفی وجود دارد که استفاده از داروهای بدون نیکوتین، از موثر ترین روش های درمان است. اما فراموش نکنید که استفاده از راهنمایی و انجام جلسات مشاوره ای با روانشناسان و روانپزشکان میتواند بهترین نتیجه را در پی داشته باشد. توجه داشته باشید که استفاده از داروها حتما باید تحت نظر پزشک باشد.
داروهایی که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم، قابل تهیه با تجویز پزشک هستند، اما مصرف آنها را برای بانوان باردار و شیرده و افراد زیر 18 سال بدون تجویز پزشک توصیه نمیکنیم.
بوپروپیون
بوپروپیون، داروی ضد افسردگی است که مکانیزمی همانند نیکوتین دارد و سطح دوپامین و نوراپینفرین را افزایش می دهد. از مزایای این دارو می توانیم به کنترل وضعیت اضافه وزن در دوران بعد از ترک نیکوتین اشاره کنیم اما توجه داشته باشید که مصرف این دارو ممکن است عوارض جانبی همچون بی خوابی، سردرد و پریشانی داشته باشد.
وارنیکیلین
این دارو با تاثیر مستقیم بر روی گیرنده های نیکوتین در مغز باعث کاهش علائم لذت پس از کشیدن سیگار می شود اما عوارض جانبی مصرف این دارو طیف گستره تری دارد و تهوع، سردرد، بی خوابی و کابوس های شبانه بخشی از این عوارض می باشند.
نورتریپتیلین
شدت تاثیر این دارو نسبت داروهایی که پیش تر معرفی شده بسیار بیشتر می باشد و معمولا زمانی تجویز می شود که داروی های دیگر موثر نباشند، نورتریپتیلین یک داروی ضد افسردگی است و با عملکردی مشابه نیکوتین باعث عدم احساس نیاز به مصرف سیگار در مصرف کننده می شود، این دارو نیز دارای عوارضی همچون خشکی دهان، مشکلات گوارشی و گیجی می باشد.
مراحل ترک نیکوتین
ترک نیکوتین یک فرایند تدریجی است که نیازمند برنامه ریزی، تعهد و استفاده از متدهای مناسب برای مقابله بر وسوسه مصرف است. این مسیر شامل مراحلی است که به فرد کمک میکند تا به طور مؤثر از سیگار، قلیان یا سایر محصولات نیکوتینی فاصله بگیرد و به زندگی سالمتری دست یابد. و اما مراحل ترک نیکوتین عبارتند از :
مرحله اول : تصمیم گیری و آمادگی برای ترک
پیش از هرچیزی، تصمیم فرد بر ترک سیگار و یا قلیان لازم است تا با استفاده از انگیزه¬ای قوی بتوان بر مشکلات و سختی های مسیر فائق آمد. در این مرحله از ترک، تعیین تاریخ شروع ترک، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آگاهی از دلایل شخصی برای ترک، مانند بهبود سلامت قلب و ریه یا محافظت از خانواده در برابر دود دست دوم، میتواند انگیزه را تقویت کند. همچنین، مشورت با پزشکان متخصص در کلینیک ترک اعتیاد آکسون برای ارزیابی وضعیت جسمانی و روانی و دریافت راهنمایی حرفهای توصیه میشود. آماده سازی محیط، مانند دور ریختن سیگار، قلیان یا سایر وسایل مرتبط و اطلاع دادن به دوستان و خانواده برای جلب حمایت، گامهای اولیهای هستند که پایه محکمی برای ادامه مسیر فراهم میکنند.
مرحله دوم : مدیریت علائم ترک
نیکوتین با تغییر شیمی مغز، وابستگی ایجاد میکند و قطع آن علائمی مانند هوس شدید، تحریک پذیری، اضطراب، بیخوابی یا افزایش اشتها را به دنبال دارد. برای مدیریت این علائم، میتوان از روشهایی مانند درمان جایگزین نیکوتین (NRT) شامل آدامس، چسب یا اسپری نیکوتین یا داروهای تجویزی مانند وارنیکلین استفاده کرد که میل به مصرف را کاهش میدهند. مشاوره روان شناختی یا شرکت در کارگاه های آموزشی ترک اعتیاد نیز به مقابله با جنبههای روانی اعتیاد کمک میکند. در این مرحله، شناسایی محرکهای مصرف (مانند استرس یا موقعیتهای اجتماعی) و جایگزین کردن آنها با عادات سالم، مانند ورزش، مدیتیشن یا حتی نوشیدن آب، ضروری است. این مرحله ممکن است چند هفته طول بکشد، اما شدت علائم به تدریج کاهش مییابد.
تثبیت و عدم بازگشت به مصرف دوباره
این مرحله از ترک ، بر پایداری شرایط فرد مبنی بر عدم مصرف مجدد تمرکز دارد. در این مرحله، فرد باید عادات جدیدی را جایگزین رفتارهای قدیمی کند، مانند فعالیتهای ورزشی منظم، رژیم غذایی متعادل یا سرگرمیهایی که ذهن را مشغول نگه دارند. دوری از محیطها یا افرادی که مصرف نیکوتین را تشویق میکنند و تقویت اراده از طریق حمایت اجتماعی یا مشاوره مداوم، از بازگشت به مصرف جلوگیری میکند. مرور فواید ترک، مانند بهبود تنفس، افزایش انرژی و کاهش خطر بیماریهای جدی، میتواند انگیزه را حفظ کند. حتی پس از ترک موفق، ممکن است هوس مصرف در موقعیتهای خاص بروز کند، بنابراین داشتن استراتژیهای مقابلهای و دسترسی به منابع حمایتی مانند کلینیک ترک اعتیاد آکسون، کلید موفقیت بلند مدت است. این فرآیند، هرچند دشوار، با صبر و استفاده از روشهای علمی، به آزادی از نیکوتین و زندگی سالمتر منجر میشود.
مدت زمان ترک نیکوتین
مدت زمان لازم برای ترک نیکوتین به عوامل مختلفی مانند شدت وابستگی، روشهای مورد استفاده، و ویژگیهای فردی بستگی دارد، اما به طور کلی، این فرآیند شامل مراحل مختلفی است که هر کدام بازه زمانی متفاوتی دارند. فرآیند ترک نیکوتین معمولاً در چند هفته اول چالش برانگیز است، زیرا بدن و مغز در حال سازگاری با نبود نیکوتین هستند. علائم جسمانی ترک، مانند هوس شدید، تحریک پذیری، اضطراب، یا مشکل در تمرکز، اغلب در 2 تا 4 هفته اول پس از قطع مصرف به اوج خود میرسند و سپس به تدریج کاهش مییابند. در این دوره، استفاده از روشهایی مانند درمان جایگزین نیکوتین (NRT) یا داروهای تجویزی میتواند شدت علائم را کم کند و فرآیند را تسریع کند. برای اکثر افراد، پس از حدود یک ماه، وابستگی جسمانی به نیکوتین به میزان قابل توجهی کاهش مییابد، اما هوسهای روانی ممکن است گاه به گاه تا چند ماه یا حتی سالها ادامه داشته باشند، به ویژه در موقعیتهای استرسزا یا مرتبط با عادات قدیمی. به طور کلی، تثبیت کامل ترک و ایجاد سبک زندگی بدون نیکوتین ممکن است بین 3 تا 6 ماه طول بکشد، هرچند این مدت برای افراد با اعتیاد شدیدتر یا بدون حمایت حرفهای ممکن است طولانیتر باشد. مراجعه به مراکز تخصصی مانند کلینیک ترک اعتیاد آکسون و استفاده از مشاوره یا برنامههای ترک میتواند این فرآیند را کوتاهتر و مؤثرتر کند.
مزایای ترک نیکوتین
ترک نیکوتین، گامی بزرگ به سوی زندگی سالمتر و باکیفیتتر است که فواید گستردهای برای سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی به همراه دارد. این فرآیند، با رهایی از وابستگی به سیگار، قلیان یا سایر محصولات نیکوتینی، نه تنها آسیبهای ناشی از مصرف را کاهش میدهد، بلکه کیفیت زندگی فرد و اطرافیانش را بهطور چشمگیری بهبود میبخشد.
ترک نیکوتین سلامت قلب و ریهها را به سرعت تقویت میکند؛ به طوری که تنها یک سال پس از ترک، خطر حمله قلبی به نصف کاهش مییابد و پس از چند سال، خطر سرطان ریه و بیماریهای مزمن تنفسی به میزان قابل توجهی کم میشود. حس بویایی و چشایی بهتر میشود، پوست شادابتر و جوانتر به نظر میرسد و مشکلات ظاهری مانند زردی دندانها یا بوی بد دهان از بین میرود. از نظر روانی، ترک وابستگی به نیکوتین حس کنترل و اعتماد به نفس را تقویت میکند و با کاهش اضطراب ناشی از چرخه اعتیاد، آرامش پایدارتری به ارمغان میآورد. صرفهجویی مالی نیز از دیگر مزایای بزرگ است، زیرا هزینههای صرف شده برای خرید سیگار یا قلیان میتواند برای اهداف ارزشمندتری استفاده شود. افزون بر این، ترک نیکوتین از قرار گرفتن اطرافیان، به ویژه کودکان و افراد آسیبپذیر، در معرض دود دست دوم محافظت میکند و الگوی مثبتی برای خانواده و دوستان ایجاد میکند. با بهرهگیری از خدمات حرفهای مرکز ترک اعتیاد آکسون، این فواید نه تنها دست یافتنی، بلکه پایدار خواهند بود.
علائم ترک نیکوتین
علائم ترک نیکوتین در پس قطع مصرف این ماده مخدر پدیدار میگردد. این علائم در چند روز ابتدایی ترک شدیدتر بوده و به تدریج کاهش پیدا خواهند نمود. این علائم عبارتند از :
- هوس شدید به مصرف مجدد
- عصبانیت و تحریک پذیری
- مشکل در تمرکز
- اضطراب
- اختلالات خواب
- افزایش اشتها
- افزایش وزن
- کاهش انرژی و خستگی مفرط
- مشکلات گوارشی ( یبوست، تهوع و ناراحتی های معده)
- لرزش اندام ها به ویژه دست ها
این علائم معمولاً در 2 تا 4 هفته اول پس از ترک به اوج میرسند و سپس کاهش مییابند، اما هوسهای روانی ممکن است گاه به گاه تا ماهها ادامه داشته باشند. استفاده از روشهای حمایتی مانند درمان جایگزین نیکوتین (NRT)، مشاوره روانشناختی یا دیگر خدمات درمان اعتیاد کلینیک ترک اعتیاد آکسون میتواند این علائم را بهطور مؤثری مدیریت کند.
ترک دائمی نیکوتین
ترک دائمی نیکوتین، به ویژه با استفاده از خدمات حرفهای کلینیک ترک اعتیاد آکسون، فرآیندی جامع و علمی است که با هدف رهایی کامل از وابستگی جسمانی و روانی به نیکوتین طراحی شده است. کلینیک آکسون، به عنوان یکی از مجهزترین مراکز ترک اعتیاد در تهران با مجوز رسمی از وزارت بهداشت، برنامهای ترکیبی ارائه میدهد که نه تنها علائم جسمانی ترک را مدیریت میکند، بلکه با تمرکز بر جنبههای روانی و رفتاری، از بازگشت به مصرف جلوگیری میکند. این فرآیند با تکیه بر جدیدترین متدهای درمانی، حمایت تخصصی و محیطی آرام، به افراد کمک میکند تا زندگی بدون نیکوتین را تجربه کنند.
برنامه ترک دائمی نیکوتین در کلینیک آکسون با ارزیابی دقیق وضعیت جسمی و روانی بیمار آغاز میشود. مشاوران و روانپزشکان مجرب این مرکز، با استفاده از روشهایی مانند رفتار درمانی شناختی (CBT)، نوروفیدبک و تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)، به کاهش هوس مصرف و اصلاح عادات ناسالم کمک میکنند. در صورت نیاز، داروهای غیر اعتیاد آور، که مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی برای کاهش میل به مواد اعتیادآور است، تجویز میشود. خدمات بستری و سرپایی شبانه روزی، همراه با امکانات رفاهی و تیم پرستاری حرفهای، اطمینان میدهد که بیمار در محیطی امن و حمایتی درمان شود. جلسات مشاوره روانشناختی حتی پس از تکمیل درمان ادامه مییابد تا با جایگزینی رفتارهای ناسالم با عادات مثبت، احتمال لغزش به صفر برسد. کلینیک آکسون همچنین کارگاههای آموزشی هفتگی برای بیماران و خانوادهها برگزار میکند که با افزایش آگاهی درباره علل اعتیاد و روشهای پیشگیری از بازگشت، به پایداری ترک کمک میکند. برای شروع این مسیر، تماس با شمارههای کلینیک و دریافت مشاوره رایگان میتواند اولین گام به سوی زندگی بدون نیکوتین باشد.
سوالات رایج درباره ترک نیکوتین
1آیا ترک ناگهانی سیگار خطرناک است؟
خیر، ترک ناگهانی کاملا بی خطر است اما ممکن است موجب تشدید علائم ترک گردد.
2آیا مصرف قلیان کم خطر تر از سیگار است؟
خیر، قلیان به دلیل نیکوتین و سموم بیشتر، اغلب مضرتر از سیگار است
3ترک قلیان سخت تر است یا ترک سیگار؟
ترک قلیان به دلیل نیکوتین بالاتر و مصرف اجتماعی ممکن است سختتر باشد
4ترک سیگار موجب افزایش وزن میگردد؟
بله . به دلیل افزایش اشتها، افزایش وزن 2 تا 6 کیلوگرمی محتمل است.
5آیا برای ترک سیگار و یا قلیان، نیاز به بستری در کلینیک داریم؟
خیر. ترک سیگار و قلیان بیشتر جنبه روانی داشته و معمولا تنها با مشاوره و روان درمانی و بدون نیاز به بستری میتوان آن را ترک نمود. اما در صورتیکه فرد دارای اعتیاد شدید و یا دارای علائم ترک خطرناک باشد، ممکن است نیاز به بستری در محیط کلینیکی بنا بر تجویز پزشک متخصص در مرکز آکسون، داشته باشد.
سلام اینجانب از سن تقریبا هجده سالگی سیگار می کشم البته چند سالی است که سیگار کوتاه مثل آریزونا که نضف آنرا میبرم استفاده
میکنم روزانه بحساب دقیق خودم بین هشت
عددمصرف دارم واکنون در آذرماه سال جاری
تقریبا ۷۶ ساله خواهم شد آیا بنظر شما امکان
ترک سیگار دارم یا خیر