مواد توهم‌زا

مقدمه:

توهم‌زاها به‌خاطر آثار روانی خاصی که ایجاد می‌کنند از دیرباز مورد توجه بشر بوده‌اند. منبع اولیه این مواد نوعی قارچ بود که آن را قارچ سحرآمیز می‌نامیدند و قبایل مختلف از آن در مراسم مذهبی و قومی خود استفاده می‌کردند. اغلب مواد توهم‌زایی که امروزه وجود دارند از جمله (LSD) و (PCP)، به دنبال تلاش بشر برای تولید داروهای پزشکی تولید شده‌اند. این مواد به‌عنوان داروهای بی‌حس کننده یا هوش‌بر در حین جراحی ساخته شده‌اند. اما پس از مدتی مشخص شد که بیمارانی که با استفاده از این داروها تحت جراحی قرار می‌گیرند، تا مدت‌ها آثار روانی عجیبی از خود نشان می‌دهند، ادراکات و حواس مختلف آن‌ها مختل شده و به انواع توهمات دچار می‌شوند.

مواد توهم زا

استفاده و مصرف مواد توهم زا موجب بروز عوارض جبران ناپذیری بر جسم و روان فرد مصرف کننده میشود و ترک غیراصولی آن دارای عوارضی به مراتب شدیدتری میباشد به همین جهت توصه میکنیم برای ترک مواد توهم زا به مرکز ترک اعتیاد آکسون به عنوان بهترین مرکز ترک اعتیاد تهران مراجعه کنید تا علاوه بر درمان و قطع وابستگی جسمانی از نظر روانی نیز تحت درمان مشاورین روانپزشکی و روانشناسی مرکز قرار بگیرید و در مدت زمان کوتاهی به سلامتی کامل برسید.

با ثابت شدن عوارض جانبی مواد توهم زا، رفته‌رفته اغلب این مواد از حوزه پزشکی کنار رفته و کاربرد آن برای انسان غیرقانونی شناخته شد. البته برخی از آن‌ها هنوز در دام‌پزشکی قابل استفاده‌اند. علی‌رغم این‌که این داروها تحت عنوان “مواد توهم‌زا” از مصارف پزشکی کنار گذارده و در ردیف مواد غیرقانونی شناخته شده‌اند، اما هم‌چنان مورد سوء‌مصرف قرار می‌گیرند و به‌خاطر اثرات روانی‌شان مورد توجه قرار دارند. برای ترک مواد توهم زا مصرف این ماده لازم است از متخصصان روانشناس و مشاوران کمک گرفته تا با بررسی‌های لازم و درمان‌های خاص از اثرات سوء این قرص‌ها کاسته شده و بتوانید به زندگی معمول خود بازگردید، شیوع مصرف توهم زاها در مردان بیشتر از زنان و حدود سه برابر آن‌هاست. همچنین مصرف این مواد بیشتر در گروه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال رواج دارد و سن بیش از نیمی از مراجعات مربوط به توهم زاها به مراکز فوریت، زیر ۲۰ سال می‌باشد. بنابراین چون جوانان و نوجوانان بیش از سایرین در معرض خطر مصرف توهم‌زاها قرار دارند، شناخت این مواد و آگاهی از عوارض مصرف آن‌ها هم برای خود نوجوانان و هم والدین آن‌ها ضروری دارد.

مواد توهم‌ زا چیست و چگونه به‌دست می‌آیند؟

موادی که اثر عمده آن‌ها دگرگون ساختن تجربه‌های ادراکی است، “مواد توهم‌زا” یا “روان‌پریشی‌زا” نامیده می‌شوند. این مواد عموماً موجب تغییراتی در ادراک دنیای بیرونی و درونی می‌شوند. محرک‌های معمولی محیط، هم‌چون رویدادهای تازه به‌نظر می‌آیند، مثلاً صداها و رنگ‌ها به نحو شگفت‌انگیزی متفاوت از آن‌چه که واقعاً هستند، به نظر می‌رسند. ادراک زمان چنان تغییری می‌کند که هر دقیقه ممکن است چند ساعت به نظر آید و شخص ممکن است توهمات شنیداری، دیداری و لمسی پیدا کند یعنی ممکن است چیزهایی را ببیند، بشنود و یا روی پوستش احساس کند که وجود واقعی ندارند. در حالت شدید ممکن است فرد تشخیص خودش از محیط پیرامون را از دست بدهد.

برخی از مواد توهم زا در طبیعت وجود دارند و از گیاهان به‌دست می‌آیند، مانند مسکالین از نوعی کاکتوس به‌نام “پیوت” و سیلوسایبین از نوعی قارچ بدست می آید، برخی دیگر نیز در آزمایشگاه و به‌طور مصنوعی تهیه می‌شوند مثل ال‌اس‌دی (LSD) و پی‌سی‌پی (PCP).

مواد اعتیادآور چگونه بدست می آید؟

انواع مواد توهم‌ زا کدامند؟

مواد توهم‌زا انواع متنوعی دارند، شامل: مسکالین، سیلوسیبین، ایبوگائین، PCP، LSD، کتامین، دکسترومتورفان هستند اما رایج‌ترین آن‌ها در میان مصرف‌کنندگان ایرانی عبارتند از :

قرص‌های رنگی (LSD):

LSD یا “اسیدلیزرژیک‌دی‌اتیل‌آمید” یک توهم‌ زا کلاسیک مصنوعی است که اولین بار در سال ۱۹۳۸ توسط آلبرت هافمن – یک شیمی‌دان سوئیسی، به امید یافتن داروهای جدید پزشکی ساخته شد. او بعدها مقداری از این ماده را خورد و نخستین بار توهمات ناشی از LSD را تجربه نمود. این ماده در اوایل دهۀ ۱۹۶۰ غیرقانونی شناخته شد و از مصارف پزشکی کنار رفت. LSD یک ماده ترکیبی شفاف یا سفید رنگ، بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه و قابل حل در آب است. این ماده ابتدا به‌صورت پودری کریستالی است که ممکن است آن‌را فشرده کرده و در قالب قرص‌های رنگی LSD به بازار عرضه کنند و یا این‌که آن را به‌صورت ورقه نازک ژلاتینی با شکل‌ها و رنگ‌های متنوع عرضه می‌نمایند. گاهی نیز آن را رقیق کرده و به صورت جذب شده در حبه‌های قند یا ورق کاغذ به فروش می‌رسانند.

ال اس دی

فن سیکلیدین (PCP):

فن‌سیکلیدین (Phencyclidine) ابتدا در دهۀ ۱۹۵۰ به‌عنوان داروی بی‌حس کننده برای جراحی ساخته شد. اما پس از مدتی مشاهده شد که ادراک افرادی که با این دارو بیهوش می‌شدند، متفاوت از واقعیت می‌شد. این افراد بیدار بودند اما به‌نظر می‌رسید که از خود یا محیط پیرامون‌شان جدا شده‌اند. به همین خاطر PCP و ترکیبات مشابه آن تحت عنوان هوش‌برهای تجزیه‌ای طبقه‌بندی کردند، چون علاوه بر ایجاد توهم، سبب احساس تجزیه هشیاری یا جدایی از محیط می‌شوند. امروزه به‌خاطر عوارض روانی این ماده، دیگر از آن برای هوش‌بری انسان استفاده نمی‌شود، هر چند هنوز در زمینه دام‌پزشکی کاربرد دارد.
تولید PCP و ترکیبات وابسته به آن در آزمایشگاه‌های غیرقانونی آسان است و این مواد نسبتاً ارزان و قابل وصول هستند. با این وجود کیفیت متفاوت آزمایشگاه‌ها و نحوۀ تولید این ماده باعث شده تا درجه خلوص و قدرت آن همواره مورد سؤال باشد. میزان واقعی مصرف PCP معلوم نیست اما این ماده با سه درصد مرگ‌های مربوط به سوء‌مصرف مواد ارتباط دارد. PCP و ترکیبات وابسته به آن به‌صورت پودر متبلور، مایع یا کاغذ آغشته به مواد عرضه می‌شوند. PCP بیش از همه به‌عنوان ماده افزودنی به حشیش یا سیگارهای برگ مصرف می‌شود. نام‌های دیگری از جمله “گرد فرشته“، “صلح” و “سوپر گاز” (وقتی با سیگار یا ماری‌ جوانا آمیخته می‌شود) نیز در بین مصرف‌کنندگان برای PCP به‌کار می‌رود.

کتامین (Ketmin):

کتامین (Ketmin) یک داروی قابل تزریق است که در سال ۱۹۶۳ ساخته شده و برای بی‌حس کردن اندام‌ها در حین جراحی به‌کار می‌رود اما مصرف آن به شکل غیرقانونی نیز رواج دارد. کتامینی که در خیابان‌ها به فروش می‌رسد، غالباً به شکل پودر سفید و بی‌بویی است که یا استنشاق می‌گردد و یا به شکل قرص‌هایی درآمده و به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. گاهی نیز این ماده در شربت‌هایی حل شده و به شکل مایع عرضه می‌گردد. کتامین با نام‌های دیگری از قبیل “ویتامین k“، “ویتامین گربه“، “k” و “Special” نیز شناخته می‌شود.
ساختار شیمیایی و مکانیسم عمل کتامین بسیار مشابه PCP است اما مدت و شدت اثرات آن کمتر است. چون مصرف کتامین در دوزهای بالا می‌تواند گسستگی از واقعیت و یا زدودگی (فراموشی) ایجاد کند، می‌تواند منجر به تجاوزات جنسی شده و قربانیان ناخواسته‌ای را در این زمینه بگیرد.

کتامین

دکسترومتورفان:

دکسترومتورفان که گاهی “DXM” هم نامیده می‌شود، یک شربت ضدسرفه است که برای بیماری‌های مختلف از جمله سرما‌خوردگی تجویز می‌گردد. رایج‌ترین شیوه سوء‌مصرف این ماده، از طریق شربت‌های غنی شده آن است که در هر میلی‌لیتر، سه میلی‌گرم دکسترومتورفان دارد. این در حالی است که دوز معمول آن برای درمان سرفه‌، یک میلی‌گرم دکسترومتورفان در هر سه میلی‌لیتر است. این شربت در دوزهای بالا می‌تواند اثراتی مشابه PCP و کتامین ایجاد کند که دامنۀ آن‌ها از توهمات دیداری در دوزهای پایین‌تر (۵۰ گرم) تا جدایی کامل از واقعیت و محیط در دوزهای بالاتر (۲۰۰ گرم) گسترده است. این اثرات معمولاً شش ساعت دوام می‌آورند.

دکسترومتورفان

ترک مواد توهم زا علاوه بر درمان جسمانی نیاز به درمان روانی نیز دارد، ترک مواد توهم زا در کلینیک ترک اعتیاد آکسون تحت نظر مشاورین و متخصصین روانپزشکی و روانشناسی به بهترین صورت ممکن انجام میگیرد.

مواد توهم‌ زا چگونه مصرف می‌شوند؟

شایع‌ترین فرم LSD به صورت برچسب‌های ژلاتینی کوچک یا به شکل قرص است که به صورت دهانی مورد مصرف قرار می‌گیرد. فرد مصرف‌کننده، این ماده را روی زبان خود قرار داده و آن را می‌مکند تا در بزاق دهان حل شده و وارد بدن گردد. دوز معمول این ماده برای مصرف ۱۰۰ میکرو‌گرم (۰/۰۰۰۱ گرم) است. LSD ماده بسیار قوی است که مصرف مقادیر بسیار کمی از آن نیز ایجاد توهم و تغییراتی در خلق می‌کند. دوز ۳۰ میکروگرمی آن می‌تواند اثراتی بر جای بگذارد که ۶ تا ۱۲ ساعت دوام داشته باشند. PCP ابتدا به صورت قرص به بازار عرضه شد که به شکل دهانی مورد مصرف قرار می‌گرفت. این ماده به شکل مایع نیز وجود دارد، اما غالباً به صورت پودری است که آن را یا به شکل استنشاقی از طریق بینی مصرف می‌کنند و یا آن را با نیکوتین یا ماری جوانا مخلوط کرده و دود می‌کنند.

در این حالت اثرات، شدیدتر بوده و سریع‌تر نیز ظاهر می‌گردند. در حالت طبیعی، PCP پودر کریستالی سفید رنگ و کمی تلخ مزه است که اغلب آن را با مواد رنگی که قابلیت حل شدن در آب یا الکل را دارند، مخلوط می‌کنند و در رنگ‌های متنوع به فروش می‌رسانند. مقادیر کمتر از پنج میلی‌گرم فن‌سیکلیدین، دوز پایین و مقادیر بالای ۱۰ میلی‌گرم، دوز بالا تلقی می‌شود.

مواد توهم‌ زا چه مدت در بدن مصرف‌کننده باقی می‌مانند؟

شروع اثر LSD در یک ساعت روی می‌دهد، در دو تا چهار ساعت به اوج می‌رسد و ۸ تا ۱۲ ساعت دوام می‌یابد. مدت زمان تأثیر مسکالین ۱۰ تا ۱۲ ساعت و سیلوسبین نیز چهار تا شش ساعت است. این مواد بعد از گذشت ۲۴ ساعت تقریباً به طور کامل از بدن دفع می‌شوند، اما اثرات روانی آن‌ها ممکن است روزها، هفته‌ها و یا ماه‌ها پس از آخرین مصرف اتفاق بیفتد. اثرات کوتاه مدت PCP، سه تا شش ساعت طول کشیده و گاهی جای خود را به حالت افسردگی خفیفی می‌دهد که ضمن آن فرد تحریک‌پذیر، بدبین و ندرتاً ستیزه‌جو می‌گردد. آثار مواد ممکن است چندین روز طول بکشد. گاهی رفع کامل آثار نشئگی با PCP یک تا دو روز دوام می‌یابد. نیمه عمر PCP در انسان حدود ۲۰ ساعت است، اما آزمایشات لابراتواری نشان می‌دهد که ممکن است پس از گذشت یک هفته از مصرف، هنوز وجود PCP در خون یا ادرار فرد قابل تشخیص می‌باشد.

چرا افراد به مصرف مواد توهم‌ زا روی می‌آورند؟

گونه‌های گیاهی توهم‌ زاها مثل مسکالین، سیلوسیبین و ایبوگائین از گدشته‌های دور توسط فرهنگ‌های اولیه‌ای که آن‌ها را کشف کردند، در مراسم و تشریفات قومی، مذهبی و عرفانی مصرف می‌شدند. پس از ساخته شدن LSD به‌طور مصنوعی، مصرف توهم‌زاها رواج بیشتری یافت. اما بین مواد توهم‌زا و مواد سوء‌مصرفی دیگر چند تفاوت مهم وجود دارد. مواد توهم‌زا برخلاف موادی چون کوکائین، شیشه یا هروئین احساس شدید لذت یا اوج ایجاد نمی‌کنند. به نظر می‌رسد که افراد این مواد را نه به‌خاطر ویژگی‌های شعف‌آور یا آرام‌بخش، بلکه صرفاً به‌خاطر آثار پیچیده آن‌ها بر ذهن دوست دارند. برخی مصرف‌کنندگان ادعا می‌کنند که میزان معینی از توهم‌زاها یا چند تجربه با آن‌ها باعث می‌شود خلاقیت بیشتری پیدا کنند، به بینش روانی تازه‌ای دست یابند، از برخی علائم روانی مثل اضطراب، ترس یا افسردگی رها گردند و یا تغییری مطلوب در شخصیت آن‌ها ظاهر گردد.

در صورت مصرف مواد توهم‌ زا چه اتفاقی می‌افتد؟

دلایل گرایش افراد به مصرف مواد توهم زا

در صورت مصرف مواد توهم‌ زا چه اتفاقی می‌افتد؟

مواد توهم‌زا خیلی سریع از سیستم گوارش جذب خون شده و خود را به مغز فرد رسانده و اثرات خود را اعمال می‌کنند. توصیف آثار روان‌شناختی مواد توهم‌زا دشوار است، زیرا آن‌ها بسیار ذهنی هستند و با توجه به فرد و انتظارات او از ماده مصرفی و تجربه‌ای که از آن دارد، متفاوت است. بنابراین چون اثرات توهم‌ زاها از فردی به فرد دیگر متفاوت است، برای فرد قابل پیش‌بینی نیست که خودش پس از مصرف توهم‌زاها چه حالتی پیدا خواهد کرد. ممکن است شخص کنترل رفتارهای خود را از دست داده و با حالت پرخاشگرانه، تکانشی و یا خصمانه دست به کارهایی بزند که بعد از انجام آن‌ها پشیمان شود و یا ممکن است اصلاً به‌خاطر نیاورد که چنین رفتارهایی از وی سر زده است، اثرات LSD غیرقابل پیش‌بینی هستند و بسته به شخصیت، خلق و انتظارات فرد و محیطی که در آن مواد مصرف می‌شود، متفاوت خواهند بود. معمولاً اثرات اولیه مصرف بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه ظاهر می‌گردند. فرد معمولاً پس از مصرف LSD یک “پرواز” یا “تریپ” را تجربه می‌کند که ممکن است این تریپ دارای جنبه‌های خوب و یا بد باشد. گاهی فرد ممکن است تجارب روانی لذت‌بخشی داشته باشد و به درک و بینش عمیقی دست یابد.

در صورت مصرف مواد توهم‌ زا چه اتفاقی می‌افتد

گاهی نیز ممکن است تریپ پس از مصرف مواد، دربرگیرنده افکار وحشتناک توأم با اضطراب و افسردگی بوده و با ترس از دیوانگی، مرگ یا از دست دادن کنترل همراه باشد. مصرف‌کنندگان PCP گزارش می‌کنند که اثرات دو تا سه میلی‌گرم از این ماده که به‌صورت تدخینی مصرف شود، ظرف پنج دقیقه ظاهر شده و ضمن ۳۰ دقیقه به اوج می‌رسد. مصرف PCP موجب احساس‌های ذهنی سرخوشی، گرمی، احساس سوزش و احساس کرختی در دست‌ها و پاها می‌شود. با افزایش مقدار مصرف، سرخوشی آشفته و هیجان‌زده ایجاد می‌شود و امکان دارد حالت منگی و اغما به فرد دست دهد. در برخی افراد روان‌پریشی‌های شبه اسکیزوفرنی ظاهر می‌شود که می‌تواند چند هفته یا چند ماه ادامه یابد.
برخلاف مصرف‌کنندگان LSD، فردی که PCP مصرف می‌کند، قادر نیست حالتی را که تحت تأثیر مواد در خودش ایجاد شده را به یاد بیاورد و غالباً خاطره‌ای نیز از آن حالت ندارد. همچنین برخلاف توهم‌های دیداری که مشخصه مسمومیت LSD است، مصرف‌کنندگان PCP راجع به شکل و اندازه بدن خود توهم پیدا می‌کنند. چون مواد توهم‌زا به‌ویژه PCP اثر تسکین دهنده سیستم اعصاب مرکزی دارند، اگر با سایر موادی که همین اثر را دارا می‌باشند (مثل الکل یا داروهای آرام‌بخش) مصرف شوند، خطر اغما و مرگ برای فرد پیش می‌آید.

چگونه می‌توان تشخیص داد که فردی مواد توهم‌ زا مصرف کرده است؟

با مصرف توهم‌زاها، ادراکات معمولاً بسیار روشن و عمیق می‌گردند، رنگ‌ها، صداها، بو و مزه همه چیز قوی‌تر احساس می‌شوند. هیجانات به صورتی غیرعادی شدت یافته و غالباً تغییرات ناگهانی پیدا می‌کنند و ممکن است فرد دو احساس به ظاهر متضاد را با هم تجربه کند مثل شادی و غمگینی. فرد در این حالت بسیار تلقین پذیر شده و ممکن است به هر کاری که از او خواسته شود، دست بزند. برخی ممکن است در اثر مصرف توهم‌زاها بسیار احساساتی شوند و همدلی فزاینده‌ای پیدا کنند؛ برعکس، برخی دیگر ممکن است از دیگران گسسته شده و در ارتباط با آن‌ها بسیار تکانشی عمل کنند. گاهی نیز توهمات ترکیبی رخ می‌دهد. یعنی فرد ممکن است صداها را ببیند یا رنگ‌ها را بشنود. دگرگونی در درک زمان و مکان نیز شایع است. گاهی نیز فرد تصویر ذهنی غلطی نسبت به خود، شکل و اندازه بدن یا اندام‌های خود پیدا می‌کند.

آگاهی ظاهری از اعضای داخلی بدن، زنده شدن خاطرات فراموش شده از گذشته دور، به زبان آوردن مطالب ناخودآگاه، پس‌رفت و تجربه مجدد تجربیات گذشته دور حتی زمان تولد، از دیگر تجربیات احتمالی مصرف‌کنندگان مواد توهم‌زا می‌باشد. در برخی، اندیشه‌ها و احساسات مذهبی پیش‌گویانه و بینش‌های فلسفی فراوان پیش ‌می‌آید. احساس فرد از خود شدیداً دچار تغییر شده و گاهی تا حد جدایی کامل از واقعیت و جهان خارج پیش می‌رود. سایر خصوصیاتی که معمولاً در مصرف‌کنندگان مواد توهم‌ زا قابل مشاهده‌اند، عبارتند از:

مردمک‌های گشاد شده و چشمان متورم

 تعریق بیش از حد

 لرزش

خواب‌آلودگی

 سستی و بی‌حالی

 افزایش درجه حرارت بدن

 بالا رفتن ضربان قلب

 افزایش ریتم تنفس و نفس‌های سریع، کوتاه و سطحی

 اضطراب و ترس از دیوانگی یا مرگ

 نوسانات خلقی

 تحریک‌پذیری، رفتارهای تکانشی و پرخاشگرانه

علائم مصرف مواد توهم زا

اثرات کوتاه‌مدت مصرف مواد توهم‌ زا کدامند؟

اثرات جسمانی که پس از مدت کوتاهی پس از مصرف توهم‌ زاها رخ می‌دهند، عبارتند از: بالا رفتن فشار خون و ضربان قلب، سرگیجه، از دست دادن اشتها، خشکی دهان، تعریق، تهوع، کرختی و بی‌حالی، خواب‌آلودگی و لرزش. اما اثر عمده آن‌ها روی هیجانات و احساسات فرد است. هیجانات فرد ممکن است خیلی سریع روی یک پیوستار از ترس شدید تا سرخوشی بسیار تغییر کند و این تغییر به قدری سریع رخ می‌دهد که به‌نظر می‌رسد فرد مصرف‌کننده دو نوع هیجان متضاد به‌طور هم‌زمان تجربه می‌کند.
مصرف موادتوهم زا میتواند پیامدها و عوارض جبران ناپذیری برای فردمصرف کننده داشته باشد به همین جهت توصیه میکنیم تا هرچه سریعتر اقدام به ترک مواد توهم زا در بهترین مرکز ترک اعتیاد ایران کنید.
رایج‌ترین پیامد ناگوار مصرف مواد توهم‌‌زا، واکنش روانی پریشی حادی به‌نام “پرواز بد” یا “تریپ بد” است که طی آن مصرف‌کننده دچار واکنش وحشت‌زدگی شدید می‌شود و احساس می‌کند که دارد دیوانه می‌شود. در موارد نادری نیز ممکن است این حالت باعث خودکشی شود. برخی نیز تحت تأثیر مواد تصور می‌کنند که قادرند پرواز کنند. گزارش‌هایی از مصرف‌کنندگان LSD وجود دارد که با این تصور از پنجره به بیرون پریده‌اند. مصرف دوز بالای PCP نیز با افزایش ضربان قلب، تنفس و فشار خون همراه است که غالباً منجر به تهوع، تاری دید، سرگیجه و از دست رفتن هشیاری نسبت به درد می‌گردد. انقباضات ماهیچه‌ای که به دنبال مصرف PCP رخ می‌دهند ممکن است باعث ایجاد ناهماهنگی در حرکات و وضعیت بدنی عجیب و نامتناسبی گردد. در حالت شدیدتر پس از این‌که سلول‌های ماهیچه‌ای از کار می‌افتند، آسیب‌های کلیوی رخ می‌دهد.
مرگ نیز ممکن است در اثر مصرف توهم‌زاها رخ دهد که علت آن ممکن است مربوط به حملات قلبی یا مغزی در نتیجه بالا رفتن فشار خون یا درجه حرارت بدن باشد. همچنین مرگ ممکن است در اثر تصادفات رانندگی یا تصور توانایی پرواز به‌دنبال آسیب‌دیدگی قضاوت و قطع ارتباط فرد با واقعیت رخ دهد.

اثرات مصرف مواد توهم زا

اثرات بلندمدت مصرف توهم‌ زا کدامند؟

مشکل عمده‌ای که برای ۱۵ تا ۲۰ درصد مصرف‌کنندگان مواد توهم‌زا پیش می‌آید، بازگشت به گذشته یا “فلش‌بک” است. در این مواقع شخص تا مدت‌ها پس از مصرف مواد توهم‌زا، ممکن است علائم پس از مصرف را به‌طور ناگهانی تجربه کند. در واقع ” فلش‌بک”، بازگشت خودانگیز و ناپایدار تجربیات ناشی از مواد است. اکثر فلش‌‌بک‌ها به‌صورت دگرگونی‌های بینایی، درک اشتباهی از اشیای پیرامون، دید جرقه‌های رنگی، اشیای متحرک، هاله‌هایی از نور یا تاریکی، ریزبینی، درشت‌بینی، شنیدن صداهای انسان یا صداهای دیگر، احساس غلط از زمان و … ظاهر می‌شوند. این دوره‌ها چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشند، اما گاهی ممکن است مدت طولانی‌تری دوام یابند. استرس‌های هیجانی، انجام کارهای یکنواخت و یا مصرف یک ماده روان‌گردان دیگر، وقوع فلش‌بک‌ها را تسرع می‌کند.

برخی مصرف‌کنندگان توهم‌زاها ممکن است به افسردگی یا اضطراب مزمن دچار شوند به حدی که نیاز به درمان دارویی پیدا می‌کنند. مصرف مزمن توهم‌زاها ممکن است منجر به شکل‌گیری سایکوز یا روان‌پریش ناشی از مصرف مواد در فرد مصرف‌کننده گردد. این بیماری با علائم توهمات مختلف به‌ویژه توهم شنوایی، هذیان و باورهای نادرست، عدم توانایی فرد در تشخیص واقعیت (زمان، مکان و اشخاص) و برقراری ارتباط با دیگران مشخص می‌گردد. به‌همین دلیل مواد توهم‌زا را “روان‌پریشی‌زا” نیز نامیده‌اند.

اثرات بلندمدت مصرف مواد توهم‌ زا

مصرف‌کنندگان مزمن مواد توهم‌ زا ممکن است پس از مدتی با از دست دادن حافظه، مشکل در صحبت کردن و تفکر، اختلال یادگیری و سایر اختلالات شناختی مواجه شوند که این مشکلات ممکن است حتی پس از گذشت یک سال از توقف مصرف مواد، هنوز ادامه داشته باشند، چون مصرف موادتوهم‌ زا با از دست دادن اشتها همراه است، بسیاری از مصرف‌کنندگان این مواد با از دست دادن وزن و لاغری بیش از حد روبه‌رو می‌شوند.

آیا مصرف توهم‌ زا ممکن است به اعتیاد به آن منجر شود؟

تحمل نسبت به LSD و سایر توهم‌زاها به سرعت پدید می‌آید و عملاً سه تا چهار روز پس از مصرف مداوم ظاهر می‌شود. اما تحملی که در مصرف LSD ظاهر می‌شود با آن‌چه که در مورد سایر مواد رخ می‌دهد، متفاوت است. چون LSD گیرنده‌های سروتونین را در مغز تحت تأثیر قرار می‌دهد، نه دوپامین (که احساس لذت رابطه دارد).
تحمل نسبت به LSD کوتاه‌مدت است و ظرف چند روز پس از مصرف از بین می‌رود. هر چند وابستگی جسمانی و علائم ترک در مورد توهم‌زاها گزارش نشده است، اما وابستگی روان‌شناختی نسبت به تجارب پس از مصرف، ممکن است پدید آید. چون هر تجربه با توهم‌زاها با دیگری فرق دارد و از سوی دیگر مصرف دراز مدت آن‌ها شایع نیست، اعتیاد جسمانی به تواهم‌زاها نادر است. اما PCP برخلاف LSD روی سلول‌های مغزی حاوی دوپامین اثر گذارده و لذا احتمال وابستگی و اعتیاد جسمانی به PCP وجود دارد و تحمل نسبت به اثرات PCP در انسان روی می‌دهد. در آن‌هایی که PCP بیشتری بر حسب وزن بدنشان مصرف می‌کنند و یا آن‌هایی که دوره‌های طولانی از این ماده استفاده می‌کنند، وابستگی جسمانی سریع‌تر شکل می‌گیرد. علائم ترک PCP به‌صورت بی‌حالی، افسردگی و میل شدید به مصرف ماده ظاهر می‌گردد. وابستگی روان‌شناختی به این ماده نیز شایع است. به‌طوری که برخی از مصرف‌کنندگان به حالت‌های روانی پس از مصرف PCP اعتیاد روانی پیدا می‌کنند. این افراد دائماً به دنبال تهیه و مصرف مواد هستند و برای به‌دست آوردن آن ممکن است به هر کاری دست بزنند.

اعتیاد به مواد توهم زا

اگر فردی بخواهد مصرف مواد توهم‌ زا را ترک کند، چه باید بکند؟

به‌طورکلی، چون ترک اغلب مواد توهم‌زا با نشانه‌های جسمانی همراه نیست، متخصصان بر این عقیده‌اند که درمان سوء‌مصرف توهم‌زاها در بسیاری از مصرف‌کنندگان تنها با استفاده از رویکرد درمان حمایتی امکان‌پذیر خواهد بود. این افراد باید آموزش ببینند که چگونه با علائم روانی و رفتاری این دوران مقابله نمایند. باید به آنان اطمینان داد که علائم روانی، پس از قطع مصرف مواد از بین خواهند رفت. بخش اعظم درمان این افراد، تمرین‌های رفتاری است. فرد باید راهنمایی شود که از تحریک بی‌مورد از طریق داروهای قابل وصول بدون نسخه مثل مسکن‌ها و آرام‌بخش‌ها و همچنین کافئین و الکل دوری کرده و از هیجانات و عوامل استرس‌زای جسمی و روانی قابل پرهیز، کناره‌گیری نماید.
فرایند بهبودی را به تنهایی انجام ندهید. افرادی هستند که می توانند به مبارزات شما کمک کنند. این نوع درمان‌ها معمولاً حمایتی هستند بنابراین مراجعه به یک روانشناس یا فرد مورد اعتماد و صحبت در مورد مشکلات تا حد زیادی می‌تواند اثربخش باشد. برخی افراد به‌منظور ترک اعتیاد خود به مواد مخدر، خودسرانه از قرص‌های توهم‌زا استفاده می‌کنند که نه‌تنها مشکل اعتیاد حل نمی‌شود، بلکه اعتیاد به قرص‌ها هم افزوده می‌شود. لذا ما به شما پیشنهاد می‌کنیم با مراجعه به مراکز سلامت روان و با گرفتن خدمات روانکاوی و درمان خدمات شناختی رفتاری در صدد ترک از وابستگی به مواد درآیین.
مصرف ماری جوانا به‌ویژه یکی از تشدیدکننده‌های اختلال است؛ حتی اگر فرد، مصرف کننده منفعل ماری جوانا باشد (یعنی در محیطی قرار بگیرد که در آن‌جا ماری‌جوانا مصرف می‌شود). اگرچه متوقف ساختن اغلب مواد توهم‌زا، نیازمند دارو درمانی نیست، اما چون ترک مصرف مزمن PCP و ترکیبات آن ممکن است با برخی از علائم محرومیت مثل افسردگی همراه باشد، مشورت با متخصصان در این زمینه می‌تواند کمک کننده باشد.

ترک مواد توهم زا

درباره‌ی کلینیک ترک اعتیاد آکسون:

کلینیک ترک اعتیاد آکسون با مجوز رسمی از وزارت بهداشت برای بستری و درمان بیماران اعتیاد، از بهترین و مجهزترین مراکز درمان اعتیاد در کشور می‌باشد. این مرکز از معدود مراکزی است که سیر درمان را زیر نظر روانپزشک و روانشناس در کنار سایر کادر درمانی متخصص خود انجام می‌دهد. در این مرکز از روش‌های جایگزین درمانی و نگهدارنده مانند متادون درمانی برای ترک اعتیاد استفاده نمی‌شود. روش درمانی ما ، حذف کامل ماده اعتیادآور از بدن بیمار می باشد، و بیماران را به ماده اعتیادآور دیگر وابسته نمی‌کنیم. از جمله ویژه‌گی‌های بارز این مرکز این است که معتقدیم مهم‌ترین بخش از مراحل درمانی بیمار، بعد از ترخیص وی و بهبودی فیزیکی آن صورت می‌گیرد. ما پس از ترخصیص ، بیمار و خانواده وی را به حال خود رها نمی‌کنیم.

ترک اعتیاد به مواد توهم‌زا

جهت دریافت اطلاعات در خصوص ترک اعتیاد به مواد توهم‌زا و مشاوره درمان اعتیاد می‌توانید با مشاورین ما تماس بگیرید.

تماس با ما