استروئیدها

مقدمه
از دهۀ ۱۹۵۰ مصرف موادی به‌نام استروئید در بین ورزشکاران و بدنسازان رواج یافت. آن‌ها این مواد را برای بدنسازی و پرورش اندام، حجیم کردن ماهیچه‌ها و افزایش قدرت بدنی مورد استفاده قرار می‌دهند. امروزه مصرف این ماده به دیگر گروه‌های جامعه نیز سرایت کرده است. مطالعاتی که روی سوء‌مصرف مواد در بین نوجوانان صورت گرفته‌اند، حاکی از آن است که مصرف استروئیدها در جوانان به‌ویژه در میان نوجوانان دبیرستانی از شیوع بالایی برخوردار است. مصرف‌کننده‌های مرد نیز به مراتب تعدادشان بیشتر از زنان و حدود ۵۰ برابر آن‌ها است. حدود نیمی از مصرف‌کنندگان استروئیدها، مصرف آن‌ها را قبل از ۱۶ سالگی آغاز می‌کنند. بالاترین نرخ مصرف این مواد در میان گروه سنی ۱۸ تا ۲۵ ساله می‌باشد و گروه سنی ۲۶ تا ۳۶ ساله‌ها در رده دوم قرار دارند. در واقع بسیاری از جوانان، مصرف استروئیدها را خطر جدی برای سلامتی نمی‌دانند و از مضرات آن غافل‌اند.

مصرف بیش از حد این ماده می‌تواند به اعتیاد به آن منجر شود و عوارض جبران ناپذیری برای فرد مصرف کننده به همره داشته باشد، ترک استروئید در کلینیک ترک اعتیاد آکسون، به عنوان بهترین مرکز ترک اعتیاد ایران تحت نظر مشاورین روانپزشکی و روانشناسی و پزشکان متخصص انجام میگیرد.

استروئید

استروئیدهای آنابولیک چیستند؟

استروئیدها آنابولیک نام موادی ترکیبی است که به صورت طبیعی در محیط وجود ندارند و به شکل مصنوعی توسط انسان ساخته می‌شوند. ساختار شیمیایی استروئیدها مشابه هورمون‌های جنسی مردانه یا آندروژن‌ها می‌باشد. البته این هورمون مختص مردان نبوده و در زنان نیز به میزان کمتری از آن وجود دارد. استروئیدها باعث رشد ماهیچه‌های اسکلتی (اثر آنابولیک یا ماهیچه‌ساز) و رشد صفات جنسی مردانه هم‌چون رویش موی صورت، کلفت شدن صدا و … می‌شوند (اثر آندروژنیک یا مردانه‌ساز).

استروئید آنابولیک

استروئیدها آنابولیک اولین بار در دهه ۱۹۳۰ برای درمان بیماری هیپوگنادیسم (شرایطی که بیضه‌ها نمی‌توانند تستوسترون کافی برای رشد طبیعی و کارکرد جنسی تولید کنند) ساخته شدند. سایر مصارف پزشکی اولیه از این مواد عبارت بودند از: درمان بلوغ دیررس، برخی اشکال ضعف جنسی و تقویت بدن فردی که در اثر ابتلا به ایدز یا سایر بیماری‌ها ضعیف شده باشد. در همان دوران دانشمندان با آزمایشات حیوانی در آزمایشگاه دریافتند که استروئیدها باعث افزایش حجم ماهیچه‌های اسکلتی می‌گردد و این ویژگی باعث شد که ورزشکاران به‌ویژه آن‌هایی که در رشته‌هایی مثل بدن‌سازی و وزنه‌برداری فعالیت می‌کنند به مصرف این مواد روی بیاورند.

سوء‌مصرف استروئیدهای آنابولیک به قدری افزایش یافت که مصرف آن‌ها از سوی کمیته‌های ورزشی غیرقانونی شناخته شد و از لحاظ مقررات توزیع در ردیف مواد مخدر قرار گرفتند. امروزه نیز گاهی استروئیدهای آنابولیک از سوی پزشکان برای درمان برخی کم‌خونی‌ها و یا اختلال در ترشح هورمون تستوسترون در مردان تجویز می‌شود. اما این کاربردها محدود بوده و بیشتر استروئیدها به‌صورت غیرقانونی مصرف می‌شوند. اغلب استروئیدهایی که در اختیار مصرف‌کننده‌ها قرار می‌گیرند، به‌صورت قاچاق وارد کشور شده و یا در آزمایشگاه‌های غیرمجاز ساخته می‌شوند.

انواع استروئیدها کدامند؟

این مواد به اشکال قرص، کپسول و آمپول موجود است که به صورت خوراکی و یا تزریق مواد مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها شکل، اسم، رنگ و اثر متفاوت دارند. در واقع بیش از ۱۰۰ نوع استروئید آنابولیک وجود دارد که همه آن‌ها واجد درجات مختلفی از اثرات ماهیچه‌ساز و مردانه‌ساز هستند. برخی از استروئیدهای آنابولیک که امروزه قابل وصول هستند، به تفکیک روش مصرف آن‌ها در ذیل آورده شده است:

ترکیباتی که معمولاً از راه خوراکی مصرف می‌شوندعبارتند از:

• فلوکسی مسترون
• متان دیتون
• متیل تستسترون
• میبولرون
• اوکساندرولون
• اوکسی متولون
• استانوزولول

انواع استروئید

ترکیباتی که معمولاً به‌صورت عضلانی تزریق می‌شوند:

• ناندرولون دکانوئیت
• ناندرولون فن‌پروپیوئیت
• بولدنون آندوسیلنات
• استانزولول
• ترکیب استرهای تستسترون
• تستسترون سیپیونا
• تستسترون انانتیت
• تستسترون پروپیوئیت
• تستسترون آندکانوئیت
• استات ترنبولون
• کربنات هگزاهیدروبنسیل

استروئیدها چگونه مصرف می‌شوند؟

استروئیدها معمولاً به شکل قرص یا کپسول است که از راه دهان استعمال می‌شوند. این قرص و کپسول‌ها ممکن است به رنگ‌ها و شکل‌های متنوع در بسته‌های مختلف در بازار دیده شوند. برخی استروئیدها نیز به شکل آمپول هستند که از طریق عضلانی تزریق می‌گردند.
گاهی نیز این مواد در داخل ژل‌ها یا کرم‌ها تولید می‌شوند که با مالیدن روی پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند. دوز موادی که از سوی سوء‌مصرف‌کنندگان استروئیدها مصرف می‌شود، ۱۰ تا ۱۰۰ برابر دوز داروهایی است که از سوی پزشکان تجویز می‌گردند.
اغلب مصرف‌کنندگان استروئیدها، انواع مختلف این مواد را به روش‌های گوناگون استفاده می‌کنند و مصرف‌کننده یک نوع خاص از استروئیدها نیستند که به آن Stacking می‌گویند.
آن‌ها فکر می‌کنند ترکیب این مواد با یک‌دیگر بهتر از هرکدام به تنهایی عمل می‌کند (نظریه‌ای که هیچ پشتوانه عملی ندارد). اغلب این افراد با این تصور که می‌توانند اثر استروئید روی بدنشان را کنترل کنند، این مواد را در طول چرخه‌های شش تا ۱۲ هفته‌ای مصرف می‌کنند. آن‌ها ابتدا از دوز پایین استروئید شروع کرده و به‌تدریج میزان آن را افزایش می‌دهند، با رسیدن به نیمه چرخه، کم‌کم دوز مصرف را کاهش می‌دهند تا میزان آن به صفر برسد.
آن‌ها معتقدند که با این شیوه سیستم هورمونی بدن به حضور استروئیدها عادت نمی‌کند و از وابستگی به این مواد و عوارض منفی آن روی بدن جلوگیری می‌شود؛ اما این فرضیه از لحاظ علمی تایید نشده است و مصرف استروئیدها به هر روشی می‌تواند آسیب‌های جدی به همراه داشته باشد.

نحوه مصرف استروئید

استروئیدها چه مدت در بدن مصرف‌کننده باقی می‌ماند؟

استروئیدهای آنابولیک با وارد شدن به گردش خون توسط اندام‌های مختلف بدن جذب می‌شوند و چون دفع آن‌ها به کندی صورت می‌گیرد، به مدت طولانی در بدن باقی می‌مانند. معمولاً آزمایش‌های معمولی ادرار و همچنین خون می‌توانند وجود این مواد در بدن فردی که حتی یک‌بار استروئید مصرف کرده است را به خوبی تشخیص دهند. در افرادی که مصرف‌کننده دائمی استروئیدها هستند، حتی پس از گذشت ۶-۳ ماه پس از مصرف، هنوز وجود این مواد در ادرار آن‌ها قابل کشف می‌باشد.

خدمات درمان اعتیاد و ترک استروئید در کلینیک ترک اعتیاد آکسون، تحت نظر مشاورین و متخصصین انجام میگیرد تا در کمترین زمان ممکن بهترین نتیجه که ترک استروئید بدون بازگشت است حاصل شود.

چرا افراد به مصرف استروئیدها روی می‌آورند؟

کسانی که به سوی سوء‌مصرف استروئیدها کشانده می‌شوند، معمولاً در فعالیت‌های مستلزم نیرو و مقاومت درگیر هستند. این افراد مشتمل‌اند بر ورزشکاران رشته دو و میدانی، وزنه‌برداری، کشتی، ورزش‌های رزمی و کسانی که به انجام اعمال غیرمتعارف در زمینه ورزش نظیر پرورش اندام می‌پردازند.

علل مصرف استروئید

وقتی مصرف این مواد به نتایج مثبت و مطلوب فرد مصرف‌کننده مثل بالا رفتن قدرت بدنی، حجیم شدن عضلات و افزایش مقاوت می‌انجامد، تقویت مصرف رخ می‌دهد و سوء‌مصرف آن‌ها شکل می‌گیرد.
برخی دیگر از علل مصرف استروئیدهای آنابولیک به‌ویژه در میان جوانان عبارت است از اعتماد به نفس پایین، اشکال در ظاهر و شکل بدن و بلوغ دیررس است.
برخی نوجوانان نیز برای جلب شریک جنسی (چه همجنس‌گرا و چه غیر همجنس‌گرا) به مصرف استروئیدها می‌پردازند. این مواد همچنین ممکن است برای انکار کمبودهای خودشیفتگی ادراک شده از سوی شخص مورد مصرف قرار گیرند. این افراد با پرورش اندام خود، سعی می‌کنند بین دیگران خودنمایی کرده و قدرت بدنی‌شان را حفاظی در برابر سایر کمبودهایشان قرار می‌دهند در شرح حال حدود ۲۵ درصد مصرف‌کنندگان استروئید خصوصاً زنان، نوعی کودک‌آزاری (به‌ویژه آزار جسمانی یا جنسی) دیده می‌شود.
این افراد در واقع برای حفاظت از خود به مصرف استروئیدها و تقویت بدنشان روی می‌آورند. برخی نیز تحت تأثیر نوعی بیماری روانی (بد شکلی بدن) به مصرف استروئیدها روی می‌آورند. این افراد تصور غلطی از بدن و شکل ظاهری خود دارند. مردان مبتلا به این بیماری فکر می‌کنند که ضعیف و ناتوان هستند و ریزه به نظر می‌رسند و لذا سعی می‌کنند با مصرف استروئید، بدنی بزرگ و ماهیچه‌ای برای خود بسازند. زنان مبتلا به این بیماری نیز بدن خود را بسیار چاق و دارای عضلات شل و سست می‌پندارند و آن‌قدر به مصرف استروئیدها ادامه می‌دهند تا واقعاً لاغر و ماهیچه‌ای می‌شوند.

در صورت مصرف استروئیدها چه اتفاقی می‌افتد؟

استروئیدها چه زمانی که به صورت خوراکی مصرف می‌شوند و چه زمانی که تزریق می‌گردند، در نهایت جذب خون شده و با گردش خون به سراسر نقاط بدن از جمله مغز و ماهیچه می‌رسند. استروئیدها پس از ورود به اندام‌ها، وارد سلول‌های آن شده و با چسبیدن به پروتئین موجود در مایع درون سلولی، خود را به هسته آن می‌رسانند. سپس روی کارکرد اغلب اندام‌ها اثر گذارده و می‌توانند کبد، کلیه‌ها، قلب و مغز تحت تأثیر قرار دهند.

همانطور که در بالا مطالعه کردید، استفاده از استروئید میتواند بر کارکرد طبیعی اندام های اصلی بدن تاثیرات مخربی وارد کند، پس بهتر است هرچه زودتر مصرف آن را کنار بگذارید تا سلامت وافزایش عمر را به خود هدیه دهید، در طول این راه مشاورین و پزشکان کلینیک ترک اعتیاد آکسون به عنوان بهترین مرکز ترک اعتیاد ایران همراه شما خواهند بود.

عوارض مصرف استروئید

عوارض جسمانی مصرف استروئیدها کدامند؟

مصرف استروئیدهای آنابولیک با دامنه وسیعی از مشکلات و پیامدهای جسمی همراه است. آشکارترین اثر مصرف استروئیدها آن است که موجب رشد سریع حجم، وضوح و قدرت عضلانی می‌گردد. مردهایی که از استروئید استفاده می‌کنند دچار عوارض زیر می‌گردند:

• بزرگ شدن پستان
• کاهش حجم بیضه‌ها و کوجک شدن آلت تناسلی
• کاهش تولید اسپرم و ناباروری
• ناراحتی‌های پروستات از جمله سرطان
• پسربچه‌های کوچکی که از استروئید استفاده می‌کنند ممکن است با بزرگ شدن دردناک آلت تناسلی روبه‌رو گردند.
• طاسی زودرس

طاسی زودرس از عوارض مصرف استروئید

مصرف استروئیدها در زنان باعث پدیدار شدن عوارض زیر می‌شود که ممکن است اغلب آن‌ها برگشت‌ناپذیر باشند:

• کلفت شدن صدا
• رویش موهای زائد در بدن به‌ویژه در صورت
• چروکیده شدن سینه‌ها
• بزرگ شدن کلیتوریس و اختلال در کارکرد جنسی
• نامنظم شدن دوره‌های قاعدگی

بیماری‌های پوستی نظیر آکنه، کک‌مک و طاسی زودرس از دیگر عوارض شایع مصرف استروئیدهای آنابولیک است که در هر دو جنس ممکن است رخ دهد. مصرف استروئیدها به‌ویژه انواع خوراکی آن‌ها می‌تواند چربی ناسالم خون را افزایش داده و فرد را در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی و سکته قرار دهد.

این وضعیت حتی در افراد زیر ۳۰ سال نیز ممکن است رخ دهد. همچنین استروئیدها ممکن است باعث ایجاد لخته‌هایی در رگ‌های خونی شوند که در این صورت خون‌رسانی به اندام‌ها مختل شده و به ماهیچه‌های قلب فشار زیادی برای پمپاژ کردن خون وارد می‌شود.
نارسایی‌های کبدی و کلیوی نیز در این افراد شایع است. استروئیدها می‌توانند در کبد ایجاد تومور و یا کیست‌های عفونی نمایند که هر دو شرایط ممکن است به خون‌ریزی داخلی و مرگ منتهی شوند.افزایش ترشح هورمون تستوسترون در دیگر هورمون‌های جنسی در بدن به‌طور طبیعی، باعث رشد سریع استخوانی می‌شود که این حالت در دوران بلوغ برای هر دو جنس رخ می‌دهد. وقتی ترشح این هورمون به حد بهینه می‌رسد، رشد استخوانی متوقف می‌گردد و این زمانی است که فرد به اندازه طبیعی خود در دوران بزرگ‌سالی رسیده است.
مصرف استروئیدها در دوران نوجوانی این مکانیسم را مختل کرده و با وارد شدن استروئیدها به بدن که ساختار مشابه هورمون تستوسترون دارند، این پیام به صفحات استخوانی می‌رسد که رشدشان متوقف گردد و بدین ترتیب نوجوان به‌طور طبیعی رشد نکرده و اندامش ریز باقی می‌ماند.
برخی مصرف‌کنندگان تزریقی استروئیدها، به طور گروهی به مصرف این مواد می‌پردازند و برای این کار از سرنگ‌های مشترک و غیر استریل استفاده می‌کنند که خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی نظیر ایدز و هپاتیت را در آنان افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است در اثر نوعی بیماری باکتریایی ناشی از تزریق استروئیدها، در قسمت‌هایی که تزریق صورت می‌گیرد، آبسه و یا درد شدیدی ایجاد گردد. از سوی دیگر، بسیاری از استروئیدها در محیط‌های آلوده و غیر بهداشتی تولید می‌شوند که این وضعیت، احتمال بیماری‌زایی آن‌ها را افزایش می‌دهد.

اعتیاد به استروئید

آیا مصرف استروئیدها ممکن است به اعتیاد به آن منجر شود؟

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف طولانی مدت استروئیدها می‌تواند اعتیاد به این مواد را به همراه داشته باشد. افرادی که به مصرف استروئیدها وابسته می‌شوند، با کنار گذاردن این مواد ممکن است دچار اضطراب، افسردگی، بی‌قراری، نوسانات خلقی، از دست دادن اشتها، خستگی، تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، کاهش میل جنسی و نگرانی شدید در مورد وضعیت جسم و بدن خود گردند به همین توصیه میکنیم تا برای ترک استروئید به مرکز ترک اعتیاد اکسون مراجعه کنید تا بدون بروز کوچکترین عارضه و به راحتی مصرف استروئید را کنار بزارید.

اعتیاد به سایر مخدرها در اثر مصرف استروئید

آیا مصرف استروئیدها ممکن است به اعتیاد به سایر مواد منجر شود؟

بله، گاهی مصرف‌کنندگان استروئید برای کاهش پیامدهای منفی ناشی از مصرف این مواد مثل افسردگی، به سوی سایر مواد از جمله تریاک و هروئین کشیده می‌شوند. برای مثال مطالعه‌ای روی معتادانی که برای ترک هروئین و ترک تریاک مراجعه کرده بودند، نشان داد که حدود ۱۰ درصد این افراد پیش از این‌که به مصرف مواد مخدر بپردازند، مصرف‌کننده استروئیدها بوده‌اند و از بین این افراد، ۸۶ درصد آن‌ها مصرف افیون‌ها را برای کاهش بی‌خوابی و بی‌قراری ناشی از مصرف استروئیدها آغاز کرده بودند.

برای پیشگیری از مصرف استروئیدها در نوجوانان چه باید کرد؟

بهترین راه پیشگیری از اعتیاد به سوء‌مصرف استروئیدها در نوجوانان، دادن اطلاعات صحیح راجع به این مواد اعتیادآور و آگاه ساختن آنان از عوارض مصرف آن‌ها است. تحقیقات نشان داده است که وقتی در مدارس، برنامه‌های آموزشی در این زمینه برای نوجوانان در نظر گرفته می‌شود و یا معلمان به ویژه مربیان ورزش درباره پیامدهای مصرف استروئیدها به آگاه سازی دانش‌آموزان می‌پردازند، شیوع مصرف این مواد در بین نوجوانان بسیار کمتر خواهد شد.
از سوی دیگر این دانش، به نوجوانان کمک خواهد کرد که در آینده نیز از مصرف استروئیدها اجتناب نمایند. اطلاع رسانی در مورد استروئیدها در عین حال که مضرات آن‌ها را دربرمی‌گیرد، باید شامل مزایا و فواید آن‌ها نیز باشد. این رویکرد تأثیر بهتری خواهد داشت چرا که نوجوانان بدین ترتیب با رویکردی مواجه خواهند بود که بدون داشتن سوگیری و روشی نصیحت گونه، فقط سعی در افزایش اطلاعات آن‌ها دارد و کلیه مطالب موجود در آن از پشتوانه علمی محکمی برخوردارند، والدین نیز می‌توانند در این زمینه نقش فعال و مؤثری داشته باشند.

راه دیگر پیشگیری از مصرف استروئیدها در بین جوانان آن است که در باشگاه‌های ورزشی، به ویژه آن‌هایی که با احتمال مصرف استروئید رابطه دارند (مثل بدن‌سازی و وزنه‌برداری و …) مربیان به صحبت در مورد استروئیدها، اثرات کوتاه مدت آن‌ها روی قوای بدنی ورزشکاران و عوارض مصرف طولانی مدت آن‌هاپرداخته و راه‌های “نه گفتن” به پیشنهاداتی که برای مصرف این مواد ارائه می‌شوند را آموزش دهند.آن‌ها همچنین می‌توانند به جوانان یاد بدهند که چگونه با تمرین و تغذیه مناسب خواهند توانست بدون استفاده از استروئید، بدن خود را پرورش داده و قوای بدنی‌شان را افزایش دهند. مطالعات نشان داده‌اند که اتخاذ چنین رویکردی در باشگاه‌های ورزشی می‌تواند استروئید در بین ورزشکاران را حدود ۵۰ درصد کاهش دهد.

پیشگیری از مصرف استروئید

اگر فردی بخواهد مصرف استروئیدها را ترک کند، چه باید بکند؟

خطرناک‌ترین علامت محرومیت از استروئیدها که پس از قطع مصرف مداوم آن‌ها ظاهر می‌شود، افسردگی شدید است چون در اغلب موارد ممکن است منجر به خودکشی و یا آسیب زدن به خود یا دیگران گردد. بنابراین قطع مصرف استروئید در صورتی که فرد به آن وابسته شده باشد، نیازمند مشورت با افراد متخصص و استفاده از خدمات روانشناسی و مشاوره، روانکاوی و درمان خدمات شناختی درمانی در این زمینه است. اگر افسردگی پس از ترک، تحت درمان و یا دارو درمانی قرار نگیرد، ممکن است به صورت یک اختلال مزمن درآمده و حتی پس از گذشت یک سال از ترک استروئید هم هنوز دوام داشته باشد.

متخصصان بر این عقیده‌اند که درمان سوء‌مصرف استروئیدها در بسیاری از مصرف‌کنندگان تنها با استفاده از رویکرد درمان حمایتی امکان‌پذیر خواهد بود. بیماران باید آموزش ببینند که چگونه با علائم روانی و رفتاری دوران ترک اعتیاد مقابله نمایند. باید به آنان اطمینان داد که علائم روانی پس از قطع مواد از بین خواهند رفت. در صورتی که شدت یا مدت دوام این علائم زیاد باشد، ممکن است به دارو درمانی نیاز گردد.
بسیاری از داروهایی که برای ترک استروئیدها داده می‌شوند به منظور بازگردانی سیستم هورمونی بدن به وضعیت طبیعی آن تجویز می‌گردند. ممکن است داروهایی نیز برای کنترل علائم دوران محرومیت از استروئیدها مثل افسردگی، سر درد و دردهای ماهیچه‌ای و مفصلی برای بیمار درنظر گرفته شود. برخی از بیماران که نشانه‌های رفتاری شدید دارند، ممکن است تحت رفتار درمانی نیز قرار بگیرند.

ترک استروئید

کلینیک ترک اعتیاد آکسون با مجوز رسمی از وزارت بهداشت برای بستری و درمان بیماران اعتیاد ، از بهترین و مجهزترین مراکز درمان اعتیاد در کشور می‌باشد. این مرکز از معدود مراکزی است که سیر درمان را زیر نظر مشاورین روانپزشکی و مشاورین روانشناسی در کنار سایر کادر درمانی متخصص خود انجام می‌دهد. در این مرکز از روش‌های جایگزین درمانی و نگهدارنده مانند متادون درمانی برای ترک اعتیاد استفاده نمی‌شود. روش درمانی ما ، حذف کامل ماده اعتیادآور از بدن بیمار می باشد، و بیماران را به ماده اعتیادآور دیگر وابسته نمی‌کنیم. از جمله ویژه‌گی‌های بارز مرکز ترک اعتیاد آکسون این است که معتقدیم مهم‌ترین بخش از مراحل درمانی بیمار ، بعد از ترخیص وی و بهبودی فیزیکی آن صورت می‌گیرد. ما پس از ترخصیص ، بیمار و خانواده وی را به حال خود رها نمی‌کنیم. سیر درمان در کلینیک آکسون پس از سم زدایی و درمان فیزیکی با خدمات روانکاوی و روان شناختی اعتیاد ادامه پیدا می کند. این خدمات به صورت جلسات خصوصی ، خانوادگی و یا گروه درمانی به بیماران ارائه می گردد.

ترک اعتیاد استروئیدهای آنابولیک

جهت دریافت اطلاعات در خصوص ترک اعتیاد استروئیدهای آنابولیک و مشاوره درمان اعتیاد می‌توانید با مشاورین ما تماس بگیرید.

تماس با ما